Leve(n) Buiten De Lijntjes

Op 11 november organiseerde Furia de 52ste Dag van het feminisme (voordien Nationale Vrouwendag). Sinds 1972 is dit de vaste afspraak voor al wie uitkijkt naar uitwisseling, inspiratie en ontmoeting over gelijkheid v/x/m. De Dag van het feminisme is een dag om ervaringen en dromen te delen en onderlinge solidariteit en strijd te voeden. Tussen 11u en 17u kon je je onderdompelen in een meerstemmig en bruisend feminisme in De Centrale in Gent. Het volledige programmaboekje kan je onderaan deze pagina downloaden en enkele programmaonderdelen zullen binnenkort hieronder te herbekijken zijn!

Tot in 2024?

Hieronder kan je het volledige programma van 2023 vinden. Onderaan deze pagina zijn het programmaboekje, het eisenpakket en de visietekst te downloaden. 

Zet 11 november 2024 met stip in je agenda en hou onze website, Facebook en Instagram in het oog voor meer info!

Herbekijk of herbeluister

Luisterexpo Kindertwijfels

De Furiajongeren organiseerden de luisterexpo ‘Kindertwijfels’, waar je een verzameling aan getuigenissen kon terugvinden in de vorm van audiofragmenten.
Twijfel jij ook of je wel of geen kinderen wil? Of welke vorm het ouderschap voor jou zou aannemen? Dan is onze luisterexpo zeker iets voor jou. Je kan de fragmenten via deze link herbeluisteren.

Rebelse relaties - binnenkort

De slaapkamer is ook politiek. Wanneer doorbreken relaties traditionele genderpatronen? Vanwaar komt het ideaal van heteroseksuele monogamie als ideaal? Waarom noemen we de ene relatie progressief en de andere conservatief? Hoe beïnvloedt de neoliberale, neokoloniale en patriarchale samenleving onze kijk op relaties? Heleen Debruyne vroeg Rahil Roodsaz de oren van het lijf over het revolutionaire potentieel van liefde, intimiteit en seksualiteit. Hoe kunnen de feministische idealen van autonomie, rechtvaardigheid en solidariteit gestalte krijgen in relaties? 

• Heleen Debruyne maakt radio bij Klara en schrijft. De Plantrekkers is haar debuut. Samen met Anaïs Van Ervelde maakte ze de podcast en het boek Vuile Lakens over seks en lichaam: 
• Rahil Roodsaz is verbonden aan de universiteit van Amsterdam. Met een intersectionele bril onderzoekt ze constructies van liefde en intimiteit in monogame en niet-monogame relaties in de Nederlandse samenleving. 

In samenwerking met het Vlaams-Nederlands cultuurhuis deBuren.

Voorstellen eisenpakket - binnenkort

Furia stelde het eisenpakket met aanbevelingen voor over de thema’s die op deze Dag van het Feminisme centraal staan:  relatie-en samenleefvormen, wonen en kindertwijfels. Het eisenpakket kan je onderaan deze pagina downloaden.

Actiemoment

Als feministische denk- en actiegroep voegt Furia ook de daad bij het woord. Daarom eindigden we het strijdmoment met een menselijke driehoek. Deze actie kaderde in de campagne van het Groot Verzet die een vuist maakt tegen ongelijkheid en haat.

Panelgesprek Wat betekent "goed wonen"? - binnenkort

Maar vooral, hoe realiseren we dat voor iedereen? We ontrafelden uitsluitingsmechanismen, deelden inspirerende voorbeelden en droomden over een gendersensitieve aanpak van wonen en woonomgeving. 

Gingen in gesprek met elkaar:

• Soumaya Majdoub is oprichter van Women in Urbanism, wetenschappelijk adviseur bij het Belgisch Klimaatcentrum en beleidsadviseur en expert in het Hoog Comité voor Rechtvaardige Transitie. Ze doctoreert op het snijvlak van demografie, menselijke geografie, politieke economie en ecologie (VUB). Ze is columniste en auteur van het boek 'Consumeren als konijnen. De (nog steeds hardnekkige) mythe van de overbevolking'.
• Maggi Poppe studeerde wijsbegeerte aan de UGent en werkt als beleidsmedewerker bij de Vrouwenraad. Haar expertisegebieden omvatten mensenrechten, internationaal beleid, vrede en ontwikkeling vanuit het perspectief van  gendergelijkheid. Ze werkt rond het thema recht op wonen en schreef de signalennota 'Vrouwen, gender en dakloosheid'. 
• Joy Verstichele is coördinator van het Vlaams Huurdersplatform en auteur van “De onzichtbare wooncrisis”. Hij brengt gezichten en inzichten over de woonproblematiek samen en behartigt de belangen van mensen wiens recht op wonen wordt geschonden.
• wooncoop droomt van kwalitatieve en duurzame woningen voor iedereen via een radicaal nieuw coöperatief woonmodel. Als alternatief voor klassiek huren of kopen financieren ze samen met bewoner-coöperanten, externe investeerders en banken kwalitatieve woonprojecten. Hierin is elke bewoner coöperant en eigenlijk huurder bij zichzelf. Sinds 2017 realiseerden ze huisvesting voor 53 huishoudens. 314 woonplekken zijn momenteel in ontwikkeling. Hun verdere ambitie? 1000 coöperatieve woningen tegen 2040.

Wat stond er verder nog op het programma?

Wandeling

We stapten samen van Dampoort-station naar De Centrale. Enkele stops onderweg lichtten alvast een tipje van de sluier van de thema’s van deze Dag van het Feminisme. Stadsgids Sofie De Graeve ging voor Furia op zoek naar inspirerende verhalen met een feministische insteek. 

Boekenstand

Snuisteren in feministische boeken kon volop aan de boekenstand van De Groene Waterman. 

Catering door Simsim.Food

Vond je de catering ook zo heerlijk? Palestijnse cateraar Simsim.Food verzorgde een heerlijke lunch van glutenvrije vegan mujadara met salade & passatasaus of shoarma halal kip met fattoush, hummus en brood. Ook de hapjes tijdens het netwerkmoment namen zij voor hun rekening. Ze kozen ervoor de volledige winst van de dag te doneren aan de burgerslachtoffers in Gaza.

Femi Filo Café: Kindertwijfels

“En wanneer begin je aan kinderen?” ‘t Is een vraag die vrouwen tijdens familiefeesten al eens naast de kroketjes op hun bord krijgen. Toch is een kinderwens niet voor iedereen vanzelfsprekend. In een filosofisch café begeleide filosofe en Furialid Kim Bertoe (De Horizon) de aanwezigen in hun zoektocht naar gezamenlijke antwoorden op de vragen die ‘kinderwens’ oproepen.

Luisterexpo en gesprek Kussenverhalen

Vijf vragen over liefde, relaties, en/of seksualiteit. Een ‘goed’ of ‘juist’ antwoord bestaat niet. Misschien hebben we wel een beeld van hoe een ideale liefdesrelatie eruit ziet, en hoe die zou moeten voelen — of net helemaal niet? Kennen we veel mensen die zich in onze ideeën kunnen vinden, of voelen we er ons soms eenzaam bij? Laten we ons graag leiden door normen, of gaan we er liever tegenin? Het Magdalena Collectief stuurde vijf vragen over dating, seksualiteit en relaties de wereld in. De vele antwoorden die ze ontvingen, vanop verschillende intersecties, kon je beluisteren in de luisterexpo. Op het einde van de dag organiseerden zij ook een open gesprek waar we samen kunnen nadenken, twijfelen en het helemaal kwijt raken.

Het Magdalena Collectief is een jong, vierkoppig en intersectioneel feministisch dramacollectief uit Gent. De vier KASK Drama masterstudenten/alumni Maria de Cort (die/zij), Musa Mwankumi (die/zij), Abigail Gypens (zij/haar) en Madonna Lenaerts (die/hun) werkten samen aan hun bachelor- en masterproef. Hun artistieke praktijk wordt gevoed door een academische praktijk, een interesse in mythologie en hun onderliggend activistisch verlangen.

Netwerkmoment

Er is veel gezegd. Je hebt veel gehoord. Je zag misschien iemand van vroeger die je al lang niet meer zag? Of je hoorde over een organisatie en wil daar meer over weten? Of je wil nog even samen iets drinken? Of je maakt de brug naar het fantastische concert van Dobet Gnahoré deze avond in de Turbinezaal? 

We klinkten op de Dag van het feminisme en houden het even gemoedelijk. 

Blik VOoruit - GEANNULEERD

Deel jouw droom over wonen en samenleven. Het mag een heuse, radicale droom zijn. We luisteren, zetten het kunstig op papier en blikken jouw droom in. We zetten er een houdbaarheidsdatum op. Geef je blik door aan mensen en maak er samen tijdig werk van, voor de inhoud slecht wordt.

Acteur: Bert De Jonghe
Tekenaar: Amal Abdirashid Mohamed

Een productie van cirQ vzw

SuperSingleMom.be - UITGESTELD wegens te weinig inschrijvingen

Mensen die alleen wonen hebben het niet makkelijk in de samenleving. Laat staan als je alleen woont met kinderen. Negentig procent van die groep is alleenstaande mama. In Nederland bestaat een besloten facebookgroep waar onder alleenstaande moeders tips en tricks uitgewisseld worden. Stap één was om ook een boek te schrijven en aandacht te vragen voor deze groep. Hoog tijd dat we hier ook iets ondernemen. We organiseren een veilige ruimte voor alleenstaande moeders om ervaringen en noden uit te wisselen, én om ideeën te verzamelen om ermee aan de slag te gaan.

Hou deze pagina en onze sociale media in de gaten voor een nieuwe datum!

Een samenwerking tussen Furia vzw en Labo vzw. 

LABO vzw gelooft in de kracht van burgers om de wereld kritisch in vraag te stellen en van onderop te werken aan sociale verandering. Een sterke civiele samenleving houdt in dat burgers georganiseerd zijn en tools ontwikkelen die dienen als hefboom voor verandering. LABO vzw biedt ruimte aan burgers om dat potentieel te verdiepen en samen sociale bewegingen uit te bouwen en te versterken.

Avondconcert Dobet Gnahoré - door De Centrale

De Ivoriaanse Grammy-winnares Dobet Gnahoré is een van Afrika's populairste en meest geliefde talenten. Dobet Gnahoré groeide op in een creatieve setting. Haar vader richtte o.a. het artistieke collectief Ki-Yi M’bock op, wat voor een boeiende voedingsbodem zorgde voor haar latere muziek, theater en fashionskills. Dobet Gnahoré maakt niet enkel indruk met haar stem, maar ook met haar expressieve dansbewegingen en kleurrijke stijl en dito présence. Een sterke onafhankelijke madam met de blik vooruit op een positieve toekomst. Haar meest recente album 'Couleur' werd in volle Coronacris opgenomen in Afrika en uitgebracht op 4 juni 21 op het Cumbancha label. Dobet Gnahoré staat voor dansbare grooves, elektronische beats, wendbare elektrische gitaarlijnen en pakkende melodieuze hooks. Haar recente muziek weerspiegelt de stedelijke energie van het hedendaags moderne Afrika en verstevigt haar positie als een van Afrika's meest spraakmakende artiesten.

Voor de fans van Fatoumata Diawara, Angelique Kidjo, Oumou Sangaré, Rokia Traoré en andere diva's van de  Afrikaanse global music scene.

Toegang

Jouw vrije bijdrage is belangrijk om deze dag mee mogelijk te maken. Schrijf over op BE85 0011 3642 3506 of betaal aan de ingang. Elke gift is welkom!
Richtbedrag: 5 euro | kleine inkomens 3 euro | steunbijdrage vanaf 10 euro. 
→ Het concert door De Centrale georganiseerd niet inbegrepen. Tickets zijn te verkrijgen via hun website.

Acht vrouwen, actief binnen diverse organisaties, reageren op de uitspraak van Vincent Van Quickenborne over thuisblijvende vrouwen. De ondertekenaars: Els Flour, bestuurslid Furia; Ida Dequeecker, kernlid BOEH!; Nina Henkens, coördinator Kif Kif vzw; Isa Verlaenen, nationaal verantwoordelijke Rebelle; Meron Knikman, voorzitter vrouwenraad; Sarah De Coster, expert gender en diversiteit Femma; Sarah Scheepers, coördinator Ella vzw; Heleen Struyven, Crisiscabinet Kinderopvang.

Als een toppoliticus de aandrang voelt om ‘een kat een kat te noemen’ kan je al vermoeden dat er een racistische oprisping volgt. Vincent Van Quickenborne (Open Vld) is hierop geen uitzondering. In een interview in Humo (en De Morgen, 14/8) toont hij in negen zinnetjes zo’n minachting voor vrouwen en het opvoeden van kinderen en spreekt hij zo stigmatiserend over vrouwen (en mannen) met migratieroots dat een feministisch antwoord niet kan uitblijven.

Kern van zijn betoog: huismoeders met een werkloosheidsuitkering moeten worden geactiveerd door een deel van hun uitkering af te nemen, en dat geldt met name voor huismoeders “van allochtone afkomst”. Het is te zeggen: aangezien de overgrote meerderheid van de huismoeders geen enkele uitkering ontvangt, wil hij de werkloosheidsuitkering van hun partners aanpakken. Huismoeders van allochtone afkomst hebben - het spreekt blijkbaar voor zich - een werkloze man. Een langdurig werkloze man zelfs, want de manier waarop Van Quickenborne wil snoeien in de uitkeringen, kan alleen bij wie langdurig werkloos is.

Om te verklaren waarom deze groep vrouwen weinig tewerkgesteld is, laat hij pro forma even het woord ‘racisme’ vallen, meteen gevolgd door het riedeltje van de ‘twee culturen’. Volgens Van Quickenborne hebben wij “hier” de “vrouw-aan-de-haardcultuur” (jazeker, het kostwinnersmodel was/is geen beleid, maar een cultuur) al lang achter ons gelaten en wordt het hoog tijd dat vrouwen van een andere cultuur dat ook eens gaan doen. Zij vormen immers de meerderheid van de thuisblijvende moeders voor wie hun partners “een hogere werkloosheidsuitkering krijgen”, zo vervolgt hij. Het woord profiteurs valt net niet, maar goede verstaanders hoeven geen expliciete uitspraken: de suggestie is dat vrouwen met migratieroots niet willen werken én dat zij en hun echtgenoten daar nog voor worden beloond ook. Beleefd en beschaafd gebracht racisme vreet de samenleving misschien meer aan dan de grofgebekte variant.

Plaats van zorg

Om zijn verhaal te normaliseren, orakelt Van Quickenborne dat vrouwen thuis mogen blijven voor hun kinderen maar “niet op kosten van de maatschappij”. Nog los van het feit dat 92 procent van deze vrouwen geen enkel vervangingsinkomen ontvangt, zegt dit veel over zijn visie op de rol van vrouwen en de plaats van zorg in de samenleving. De minister lijkt ervan uit te gaan dat de zorg voor kinderen een vrouwenzaak is. De druk die vrouwen ervaren door de combinatie van zorg en werk is zeker niet zijn probleem. Dat die druk des te zwaarder weegt voor vrouwen die deeltijds en met onmogelijke uurroosters werken aan heel lage lonen, in allesbehalve riante werkomstandigheden, is dat al evenmin. Dat dit soort werk heel vaak weggelegd is voor vrouwen van kleur ook niet. Laat staan dat hij zou beseffen dat sociale omstandigheden de keuzes bepalen die vrouwen maken en hoe verscheurend die zijn, met name voor alleenstaande moeders.

En wat kan hem die dubbele dagtaak schelen, vermits in zijn ogen zorg voor kinderen niet alleen een pure privézaak is, maar in wezen ook geen werk. En dat lezen we net na de coronacrisis, die ons zo duidelijk heeft gemaakt dat zorgend werk (en alle reproductieve werk), te beginnen met de zorg voor kinderen maar ook de zorg voor de samenleving, het begin en het einddoel is van samenleven en niet het afromen van winsten, gegenereerd door de loonarbeid van al diegenen die “de kost moeten verdienen”.

Als Van Quickenborne zich in volle structurele crisis van de kinderopvang laat ontvallen: “laat hen in de kinderopvang werken, dan kunnen ze hun eigen kinderen meenemen”, is dat tegelijk een racistische sneer én een ontkenning van zowel de ernst van de situatie in de kinderopvang als van de complexiteit van de puzzel die gezinnen dagelijks moeten leggen.

Van een minister verwachten wij beter. Laten wij eens “een kat een kat noemen”. Feministen komen op voor het recht op werk, omdat het een zekere zelfstandigheid en een zekere graad van zelfbeschikking kan verzekeren. Maar feministen weten ook dat betaald werk in onze maatschappij zeker niet de hemel op aarde verzekert. Vaak integendeel. Weinigen kunnen zich de luxe permitteren om echt te kunnen kiezen welk werk ze aanvaarden en hoe ze de combinatie zorg/werk organiseren. Velen vinden gewoon geen betaald werk. In laatste instantie komt de gezinszorg nog steeds op de schouders van vrouwen terecht. Gratis! Vrouwen verplichten om buitenshuis te gaan werken op straffe van de vermindering van de uitkering van hun partner, betekent niet alleen vrouwen straffen voor structurele scheeftrekkingen in de samenleving maar ook de structureel seksistische, racistische en sociale ongelijkheid vergroten.

Ondertekenaars

• Els Flour, bestuurslid Furia
• Ida Dequeecker, kernlid BOEH!
• Nina Henkens, coördinator Kif Kif vzw
• Isa Verlaenen, nationaal verantwoordelijke Rebelle
• Meron Knikman, voorzitter vrouwenraad
• Sarah De Coster, expert gender en diversiteit Femma
• Sarah Scheepers, coördinator Ella vzw
• Heleen Struyven, Crisiscabinet Kinderopvang

Dit opiniestuk verscheen op 18/08/2023 in De Morgen.

'Zonder de nodige ondersteuning van onbetaalde zorgarbeid blijft de ‘gendergelijke samenleving’ een lege doos’, schrijven vier feministische organisaties als reactie op de recent verschenen Gender Social Norms Index van de Verenigde Naties.

De recent verschenen Gender Social Norms Index van de Verenigde Naties bracht bedroevend nieuws. Ze  stelden geen verbetering vast in de vooroordelen tegenover vrouwen. 9 op de 10 mensen wereldwijd gelooft nog in meer of mindere mate in man-vrouw stereotypen. De helft van de mensen gelooft dat mannen betere politieke leiders zijn. Meer dan 40% gelooft dat mannen betere bedrijfsleiders zijn dan vrouwen. En zelfs 1 op de 4 vindt het normaal dat een man zijn vrouw mag slaan. Deze opvattingen zijn wereldwijd te vinden. Toch blijft het hier stil over. Als feministische organisaties willen wij deze stilte doorbreken.

Als deze cijfers iets aantonen, dan is het wel dat we nog gigantisch veel werk voor de boeg hebben. ‘Werk’ gebruiken we hier niet symbolisch, maar letterlijk. De verwezenlijkingen wat betreft gendergelijkheid van de afgelopen 100 jaar zijn er niet zomaar gekomen. Dit is de verdienste van feministische voortrekkers en bewegingen. Maar deze verworvenheden komen vandaag de dag hoe langer hoe meer onder druk. Daarom blijven we onze cruciale rol vervullen om samen verder te bouwen aan een (gender)gelijke samenleving. Volgens het World Economic Forum duurt het aan dit tempo nog 132 jaar tot de kloof tussen mannen en vrouwen gedicht is. Zo lang willen wij niet wachten! 

Zo was één van onze grootste gemeenschappelijke speerpunten het afgelopen jaar de strijd voor een kwaliteitsvolle kinderopvang. De kinderopvang is een onmisbare pijler in de waardering van zorgarbeid. Zonder kwaliteitsvolle kinderopvang zijn het vooral vrouwen die  terug naar de haard gekatapulteerd worden. 95% van de werknemers in de kinderopvang is vrouw. De misvatting dat zorgen ‘van nature’ vrouwenwerk is, dat zogezegd weinig vaardigheid vereist, heerst vandaag nog steeds. Niet toevallig bevestigt het VN rapport dat net de waardering voor zorg de sleutel is naar een meer gendergelijke samenleving.  

“Een belangrijke plek om te starten is het erkennen van de economische waarde van onbetaalde zorgarbeid.” Dit kan een effectief middel zijn om genderstereotypen rond zorg en de manier waarop we naar zorgarbeid kijken uit te dagen. “In landen met de hoogste scores op vooroordelen tegen vrouwen, wordt er geschat dat vrouwen zes keer zoveel tijd spenderen als mannen aan onbetaalde zorgarbeid.”
– Raquel Lagunas, Directeur van het UNDP Gender Team.”

België komt niet voor in de index van de VN, maar we kennen ook enkele cijfers voor Vlaanderen. De onderzoeksgroep TOR van de VUB berekende in 2020 dat in heteroseksuele relaties mannen per week gemiddeld 13 uur en 35 minuten besteden aan de was en de plas, en vrouwen bijna 22 uur. Daarnaast zijn vrouwen ruim drie uur per week bezig met kinderzorg, terwijl dat voor vaders over dik anderhalf uur per week gaat. Mannen kloppen vaak langere dagen op hun job, maar hebben ook meer vrije tijd: per week ruim zes uur meer dan hun vrouwen. Als je de betaalde en onbetaalde uren optelt, dan werken vrouwen per week zes tot tien uren meer dan mannen. “Mannen overschatten de tijd die ze aan werk en huishouden besteden, terwijl vrouwen die tijd onderschatten”, zegt VUB-socioloog Theun Pieter van Tienoven.

Wij vinden het de hoogste tijd om zorgtaken als werk te beschouwen. Zorg en huishoudelijke arbeid vragen onze aandacht, onze tijd en onze energie. Het is die zorg die maakt dat mensen andere professionele taken kunnen opnemen. Het is die (on)betaalde en vaak onzichtbare arbeid die betaalde arbeid mogelijk maakt. 

Omgekeerd vragen we dus diezelfde aandacht en energie van het beleid voor (onbetaalde) zorg.  Want zonder de nodige ondersteuning van onbetaalde zorgarbeid – in de vorm van betaalbare collectieve diensten zoals kinderopvang, toegankelijke en voldoende vergoede verloven en collectieve arbeidsduurverkorting- blijft een ‘gendergelijke samenleving’ een lege doos. 

Deze opinie werd ondertekend door de Vrouwenraad, Rebelle, ZIJ-kant, Femma, Furia en ella en verscheen op 23/06/2023 in de Knack. 

Furia ijvert al sinds jaar en dag, vanuit een feministisch perspectief, voor een zorgzame, solidaire en gelijke samenleving. Toen Covid-19 drie jaar onze levens danig door elkaar schudde, leek het belang van zo’n samenleving door velen te worden gedeeld. De pandemie liet voelen hoe belangrijk zorgberoepen zijn en hoe essentieel het is te kunnen zorgen voor elkaar, betaald of onbetaald. We redden het eenvoudig niet als dat kader wegvalt. De pandemie maakte ook zichtbaar hoe groot de ongelijkheid in de samenleving is: de impact van COVID én van de vele maatregelen om ze te bestrijden, was veel groter voor mensen in een sociaal-economisch zwakke positie dan voor mensen die hierin sterker stonden.

Wie, zoals Furia, hoopte dat beleidsmakers met die vaststellingen aan de slag zouden gaan, komt echter van een koude kermis thuis. Met grote bezorgdheid zien we dat de trend omgekeerd is: een toenemend aantal partijen propageert maatregelen om mensen die al zwak staan verder te marginaliseren en uit te sluiten. Het is bon ton om een populistisch discours te houden waarin ‘goede’ burgers (met een betaalde baan, een voldoende hoog inkomen, goede kennis van het Nederlands) worden afgezet tegen de ‘slechte’, of potentieel slechte medeburgers (die niet over de vernoemde kwaliteiten zouden beschikken).

De jacht op wie naast een sociale woning elders nog een eigendom heeft (wat ook de reden), de ‘basisbaan’ die werklozen moeten aanvaarden, de verstrengde voorwaarden inzake inburgering en verblijf bij de Vlaamse Zorgverzekering, de ‘war on woke’ die antiracistische stemmen wil smoren, de kritiek op organisaties van etnisch-culturele minderheden, de pogingen om verdere hoofddoekenverboden in te voeren… Veel politieke partijen lieten zich verleiden om minstens één van deze maatregelen of voorstellen te verdedigen.

Een recent voorstel om een deel van het Groeipakket (kindergeld) te gebruiken als oplossing voor de onderfinanciering van de kinderopvang past eveneens in dit rijtje. Daar wordt meteen de verplichting aan gekoppeld om kinderen 130 dagen naar de opvang te sturen. Het discours beklemtoont dat het de bedoeling is om zo gelijke kansen te creëren.  In praktijk stellen we evenwel vast dat de belofte van meer middelen – voor onderwijs, huisvesting, hulpverlening, kinderopvang enz., hand in hand gaat met de aankondiging van straffen en dreigementen, gericht tegen mensen in kwetsbare posities. Ook het idee om dwangzorg in te voeren voor kwetsbare zwangere vrouwen is daar een schrijnend voorbeeld van.

Sterke sociale infrastructuur

Dit is niet de zorgzame samenleving die Furia wenst. Furia bepleit een sterke sociale infrastructuur (crèches, woonzorgcentra, buurtcentra, scholen…) die kwalitatief, inclusief en toegankelijk is voor iedereen die er gebruik van wil maken, en waar het goed werken is. De middelen daarvoor mogen niet weggehaald worden van bestaande ondersteuning aan gezinnen, waaronder het (verre van perfecte) Groeipakket. We verwerpen het ‘diensten in plaats van cash’-discours: burgers hebben én een inkomen én goede diensten nodig. Het voortdurend spreken in termen van schuld en boete voedt het wantrouwen ten aanzien van mensen die om wat voor reden ook zwakker staan. De boodschap is niet alleen dat ze schuld dragen aan hun situatie, maar ook dat de hele samenleving de gevolgen draagt van hun ‘slechte houding’. Dat is niet alleen stigmatiserend, het is onzin.

De voorgestelde maatregelen beloven bij te dragen tot meer kansengelijkheid. Wie dieper kijkt ziet dat deze aankondigingspolitiek net het omgekeerde dreigt te doen. Wanneer de focus ligt op de individuele verantwoordelijkheid van mensen voor hun welzijn en dat van hun gezinsleden, gaat dat ten koste van de aandacht voor de collectieve inspanning voor het welzijn van iedereen. Die afbraakpolitiek leidt uiteindelijk tot achteruitgang voor iedereen, behalve van wie de middelen heeft voor dure privé-oplossingen. Het onderwijs, de kinderopvang, hulpverlening…  en vooral alle mensen die er beroep op doen en erin werken, verdienen een ambitieus en positief beleid dat inzet op de échte problemen en geen valse tweedeling tussen burgers creëert.

Dit opiniestuk verscheen op 13 juni 2023 op DeWereldMorgen.

Tijdens de nationale betoging van de non-profitsector op 31 januari zetten de Vrouwenraad, Rebelle, Furia, Femma Wereldvrouwen en ZIJkant als feministische organisaties stevig mee hun schouders onder initiatieven om de kinderopvang te herwaarderen en te pleiten voor werkbaar werk en een graduele daling van de kindratio. Volg zeker het Crisiskabinet Kinderopvang op sociale media om op de hoogte te blijven van deze initiatieven.

Op dinsdag 13 juni laten wij nogmaals van ons horen op de nationale betoging van de non profit! 

Waar: Hendrik Consciencegebouw, Koning Albert II laan 15, Brussel -> Dichtbij Station Brussel-Noord
Wanneer: dinsdag 13 juni, 10u30

Want als de kinderopvang stopt, stopt het land met draaien. Zonder kwaliteitsvolle kinderopvang zijn het vooral vrouwen die terug naar de haard gekatapulteerd worden. Daarom is het essentieel de arbeidsvoorwaarden in de kinderopvang te verbeteren. Op deze manier beschermen we de mensen die er al werken en kunnen we het beroep aantrekkelijker maken voor nieuwe mensen. Wachten tot het verkiezingsjaar 2024 is geen optie, nú handelen is de boodschap.

Feministische eisen

1. Hup naar 5

De werkdruk in de kinderopvang ligt te hoog. In plaats van vast te blijven hangen in een kip-of-eiverhaal kan er samen met werknemers uit de kinderopvangsector een stappenplan uitgetekend worden voor een graduele daling naar een ratio van maximum 5 kinderen per begeleider en maximum 4 kinderen als het de allerjongsten zijn en de begeleiders er alleen voor staan. Dit geeft kinderverzorgers en jonge ouders een perspectief, maakt de job aantrekkelijker voor sollicitanten (zowel pas-afgestudeerden, voormalige kindbegeleiders als zij-instromers) en zorgt ervoor dat baby’s en peuters (= onze toekomstige politici, leerkrachten en zorgverleners) in de eerste 1000 dagen de nodige individuele aandacht krijgen die ze verdienen.

Het verlagen van de kindratio kan niet losgekoppeld worden van de verbetering en gelijktrekking van de statuten van kindbegeleiders. Indien de kindratio daalt, moet een crèche nog voldoende werkingsmiddelen hebben om op een toegankelijke en kwaliteitsvolle manier kinderen op te vangen. 

Hierbij kan er een overgangs- of gedoogperiode voorzien worden waarbij sommige opvanginitiatieven wel nog zoveel kinderen kunnen opvangen als nodig is voor hun werking. Tegelijkertijd kunnen er pilootprojecten opgestart worden met kinderdagverblijven die nú de ratio al naar beneden willen. Enkel door dit uit te testen, kunnen we analyseren of dit een oplossing is om meer mensen aan of terug te trekken naar de sector.

2. Een eerlijk loon voor essentiële zorgarbeid

In de Septemberverklaring ijvert de Vlaamse regering voor de gelijktrekking van de statuten binnen de kinderopvangsector. Dit is een belangrijke stap, maar niet voldoende. Of je nu aan de slag bent in de kinderopvang met subsidiestatuut ‘trap’ 1, 2 of 3, als je werkt binnen een sector met een van de laagste lonen in België wordt je werk niet naar waarde geschat. Een beter loon moet ook hand in hand gaan met betere werkomstandigheden en een lagere kind-begeleiderratio.

Voorzie voor werknemers in de kinderopvangsector, eerlijke lonen, correcte (werknemers)statuten en gelijke arbeidsvoorwaarden voor de essentiële zorgarbeid die ze verrichten.

Hervorm en versterk de opleiding (zowel secundair als in het hoger onderwijs) en zorg voor loopbaankansen voor kindbegeleiders en onthaalouders. Geef ze meer kindvrije uren en pedagogische en logistieke ondersteuning.

3. Collectieve kinderopvang geeft vrouwen autonomie

De strijd voor de herwaardering van de kinderopvang loopt parallel met de strijd van vrouwen voor meer autonomie. Zowel in de kinderopvang als thuis blijft zorgarbeid on(der)betaald. Als de kinderopvang stopt, stopt België met draaien. In ons land werkt maar liefst 42% van de vrouwen deeltijds, tegenover 12% van de mannen. Als belangrijkste reden voor hun deeltijds werk, verwijzen de meeste vrouwen naar de zorg voor kinderen of andere afhankelijke personen.

Een toegankelijke, betaalbare en kwalitatieve kinderopvang is essentieel in de vrije keuze van vrouwen om zich te richten op hun loopbaan of zorg en als schakel in het netwerk van alleenstaande ouders. We verzetten ons tegen de commercialisering van de kinderopvang, een logica waarbij kinderopvang enkel als winstgevende activiteit wordt gezien die andere schakels van een economie doet draaien. Het is de publieke verantwoordelijkheid van onze overheid om een kwalitatieve kinderopvang te voorzien die de volledige samenleving ten goede komt. 

4. Mannen die zorgen zijn baanbrekers

Slechts 2,4% van de werknemers in de kinderopvang is man. Door betere arbeidsomstandigheden te voorzien wordt de job ook voor mannen aantrekkelijker. Ontwikkel daarnaast ook specifieke acties die stereotypen doorbreken over mannen die zorgen en die inzetten op recrutering van mannen naar de kinderzorgsector.

5. Veranker het recht op collectieve kinderopvang

Zorg dat kwalitatieve kinderopvang een afdwingbaar recht wordt voor elk gezin. Laat hen niet wachten tot ze 2,5 jaar zijn en recht hebben op een plek in de kleuterschool. Zeker voor kansarme gezinnen kan het recht op kinderopvang als basisvoorziening een bijdrage leveren aan het bestrijden van ongelijkheid. Kinderen uit gezinnen met de laagste inkomens in Vlaanderen maken maar half zo vaak gebruik van kinderopvang als die uit de rijkste gezinnen. 

Zowel het Europees Parlement als de Commissie erkent het belang van kinderopvang als basisvoorziening voor álle kinderen. In bv. Zweden en Finland is kinderopvang een basisvoorziening, een afdwingbaar recht. Dit betekent dat elk kind tussen de 1 en 5 jaar binnen de vier maanden na aanvraag een plek moet hebben. Is die plek er niet, dan kan de lokale overheid hiervoor vervolgd worden. 

6. Laten we positieve verhalen delen

Mensen die in de kinderopvang werken willen de best mogelijke basis meegeven voor het verdere leven van kinderen en hen helpen ontwikkelen. Ze zijn het aanspreekpunt voor ouders die met opvoedkundige vragen zitten en brengen hen in contact met andere ouders zodat ze hun netwerk verbreden en ervaringen kunnen delen. 

Het is dringend tijd om in de nieuwsberichten over de crisis in de kinderopvang ook te focussen op de positieve ervaringen van werknemers en hun pedagogische kennis en aanpak in de schijnwerpers te plaatsen. Zeker positieve ervaringen van mannelijke kindbegeleiders vormen een kans om het genderstereotiep denken over zorg te doorbreken en iedereen de kans te geven om te zorgen ongeacht diens gender.

De moeilijkheden in de kinderopvang zijn structureel van aard en liggen niet bij de werknemers zelf. Een lagere kindratio per begeleider geeft kinderverzorgers ademruimte en motivatie om de job te blijven doen waarvoor ze zich inzetten. Het biedt hen de ruimte om niet enkel basiszorg aan de kinderen te geven, maar hen effectief te ondersteunen in hun ontwikkeling. Dit maakt het voor hen aantrekkelijker om de job te blijven uitvoeren, gemotiveerd te blijven en anderen aan te sporen om zelf kindbegeleider te worden. 

Dit eisenpakket werd opgesteld door: 

Vrouwenraad

Rebelle

ZIJkant

Furia

Femma Wereldvrouwen

Jij…

• kent de ins en outs van begrotingen en jaarrekeningen
• goochelt met cijfers
• hebt zin om deze kwaliteiten in te zetten voor Furia, een feministische denk- en actiegroep 
• kan je vinden in het intersectionele feminisme waar Furia voor staat

Furia zoekt…

• iemand (v/x) die het financieel beleid mee kan uittekenen, met speciale aandacht voor de planning op langere termijn
• die (bij voorkeur) bereid is om lid van het bestuur te worden 

Wij vragen…

Dat je je een aantal keer per jaar over de financiën ontfermt:

• voorbereiden van de begroting
• tussentijdse begrotingscontroles
• voorbereiden verantwoording aan de AV en begeleiding van de verantwoording van de verschillende subsidiedossiers 

Dat je het bestuur en de coördinator informeert en adviseert over het financiële reilen en zeilen van de organisatie.

Furia biedt je…

• Een fijne vrijwilligerservaring bij één van de pioniers van de feministische beweging in België 
• Een duidelijk afgebakend engagement
• Coaching en nabije opvolging gedurende de volledige periode als vrijwillig.st.er
• Terugbetaling transportkosten openbaar vervoer

Interesse?

Contacteer ons dan snel voor een kennismakingsgesprek via een mailtje naar Els Flour via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. Nog twijfels of vragen? Contacteer ons gerust ook via bovenstaand mailadres.