Furia, Femma en ACV PULS publiceerden dit opiniestuk samen in De Morgen op 08/03/2023. 

Het aantal openstaande vacatures voor begeleiders in de kinderopvang, verzorgenden in woon-zorgcentra en huishoudhulpen met dienstencheques bereikt recordhoogtes. Al deze sectoren in crisis hebben gemeen dat er vooral vrouwen werken: 98 procent in de dienstenchequessector, 95 procent in de kinderopvang en 90 procent van de verzorgenden in de woon-zorgcentra. Nog pijnlijker is dat het net de meest kwetsbare vrouwen zijn die in deze sectoren aan de slag zijn: vrouwen met een korte scholing en/of met een migratieachtergrond.

Crisis in de zorg: een vrouwenzaak?

Het aantal openstaande vacatures in kinderopvang, woonzorgcentra en dienstencheques is torenhoog. Sectoren met een hoofdzakelijk vrouwelijke tewerkstelling (kinderopvang: 95%, dienstencheques: 98%, verzorgend personeel: 90%) maar ook met specifieke taken gelinkt aan zorg en huishoudelijk werk (de zogenaamd typisch vrouwelijke taken).

De lonen zijn er (te) laag, de statuten ondermaats (onthaalouders hebben nog steeds geen volwaardig statuut en nog te veel huishoudhulpen werken in de illegaliteit) en de arbeidsomstandigheden zwaar. De wantoestanden in de kinderopvang en woonzorgcentra zijn voldoende gekend. Uit een verslag van de gezondheidsinspectie bleek dat 90% van de dienstencheque-ondernemingen niet in orde zijn met de wetgeving inzake gezondheid.

Maatschappelijke onderwaardering

Het is pijnlijk duidelijk dat dit symptomen zijn van een breder maatschappelijk probleem: de systematische onderkenning van het belang van zorgarbeid. En dat is vooral slecht nieuws voor vrouwen, want anno 2023 krijgen zij nog steeds het merendeel van de on- en onderbetaalde arbeid op hun bord. In hun eigen gezin en op de arbeidsmarkt. Vrouwen spenderen gemiddeld 9,5 uur per week meer aan huishoudelijke taken en zorg dan mannen. Het lijkt allemaal vanzelfsprekend maar het is het niet. Het werk blijft vaak onzichtbaar en ondergewaardeerd. Dat gebrek aan erkenning zien we terugkeren wanneer dergelijke taken worden geprofessionaliseerd. Vele vrouwen lijden onder de hoge werkdruk, de moeilijke combinatie van arbeid en gezin en het gebrek aan respect voor hun werk.

Vrouwenorganisaties bundelen samen met middenveldorganisaties en vakbonden hun krachten in de Zorgcoalitie om hun eisen zo breed mogelijk bekend te maken. In bijlage vind je onze visietekst met onze concrete voorstellen. In aanloop naar 8 maart (internationale vrouwendag) willen we onze boodschap naar buiten brengen. Achteraf zullen we stappen zetten naar de politici om concrete beleidsmaatregelen te eisen.

Contactpersonen:

Sarah De Coster, Femma, 0473 53 22 07

Nathalie Winters, ACV PULS, 0473 52 58 09

Sofie De Graeve, Furia, 0476 71 01 73

De Zorgcoalitie bestaat uit

Furia, Femma, Fairwork, WSM, Netwerk Tegen Armoede, Levl, Ella vzw, het feministisch platform ter ondersteuning van kinderopvang, Vrouwenraad, Rebelle vzw, ZIJkant, Sophia, collectief 8 maars, Crisiskabinet / Kind & Gezien, ACV, ABVV en ACLVB.

Visietekst

De volledige visietekst kan u hier vinden. Die zal te lezen zijn vanaf woensdag 8 maart.

Naar aanleiding van 8  maart, internationale vrouwendag, roepen we op tot meer erkenning, waardering en een gelijkere verdeling van zorg.

Waarom is dit zo belangrijk voor ons? 

We kunnen de aanhoudende crisis in de kinderopvang, besparingen op zorgverloven en de schrijnende omstandigheden in de dienstenchequesector niet langer zien als geïsoleerde problemen. Het is pijnlijk duidelijk dat dit symptomen zijn van een breder maatschappelijk probleem: de systematische onderkenning van het belang van zorgarbeid[1]. En dat is vooral slecht nieuws voor vrouwen, want anno 2023 krijgen zij nog steeds het merendeel van de on- en onderbetaalde arbeid op hun bord.

In de media struikelen politici over elkaars voeten om te belijden hoe belangrijk zorgarbeid is, maar in het beleid verandert er niets. Vrouwen worden nog steeds niet au-serieux genomen, er worden zelfs grapjes over gemaakt. 

Daarom bundelen vrouwenorganisaties, middenveldorganisaties en vakbonden de krachten om onze eisen zo breed mogelijk bekend te maken. De Zorgcoalitie bestaat uit Furia, Femma, Fairwork, WSM, Netwerk Tegen Armoede, Levl, Ella vzw, het feministisch platform ter ondersteuning van kinderopvang, Vrouwenraad, Rebelle vzw, ZIJkant, Sophia, collectief 8 maars, Crisiskabinet / Kind & Gezien, ACV, ABVV en ACLVB.

Het perbericht rond deze visietekst kan u hier vinden.

Onbetaald zorgen 

Vrouwen spenderen in België gemiddeld 9,5 uur per week meer aan huishoudelijke taken en zorg dan mannen. Taken zoals het huishouden, een maaltijd op tafel toveren, een luisterend oor bieden aan een vriendin, mantelzorg verrichten voor een naaste, als vrijwilliger activiteiten organiseren in je buurt, kinderen aankleden en naar school brengen,… lijken doodgewone dagdagelijkse activiteiten, maar niks is minder waar. Net deze onbetaalde zorg vormt de onzichtbare motor die de samenleving aandrijft. Zonder die essentiële arbeid valt alles stil.

Maar liefst 60% van alle arbeid die we verrichten in België is onbetaald, en daarmee is het eigenlijk één van de grootste sectoren van onze economie. Toch ontleen je geen status, macht of inkomen aan onbetaalde zorg. Wie ‘niet betaald werk levert, is zogezegd inactief’. Omdat er geen monetair waarde op kleeft denken we dat we eindeloos kunnen terugvallen op onbetaalde zorg. Nochtans zou, zoals de Nederlands feministe Anja Meulenbelt het zo helder uitdrukt,  zowel ‘making people, als making profit’ gelijke waardering moeten krijgen. 

Helaas staan we daar nog heel ver van. Vrouwen blijven verschillende taken en soorten werk combineren. Deze ongelijke verdeling heeft nefaste gevolgen voor hun welvaart en welzijn.  Uit tijdsbestedingsonderzoek blijkt dat vrouwen gemiddeld 6 uur minder vrije tijd per week hebben dan mannen. Bovendien gaat het om tijd die vaker versnipperd en minder kwaliteitsvol is. Want naast ‘het puur uitvoerende’ aspect van onbetaalde zorg dragen vrouwen meestal ook de mentale last : het denk-, emotie- en planwerk (denk maar aan afspraken en boodschappen lijstjes maken, troosten,.. ).

Eén van de strategieën die vrouwen noodgedwongen hanteren is deeltijds werken. In België geldt dit voor 42% van de werkende vrouwen, waarvan slechts 6,7% aangeeft dat dit een ‘vrijwillige keuze’ is. De meeste vrouwen geven aan dat ze dit doen omwille van ‘zware fysieke of mentale arbeidsomstandigheden in hun, job, of de moeilijke combinatie met zorgtaken’. Dit weegt op hun financiële situatie, carrièrekansen, pensioenopbouw en andere sociale zekerheidsrechten (werkloosheid, ziekte) met een onevenredig hoog risico op armoede tot gevolg.

Onderbetaalde zorgberoepen 

Deze totale blindheid voor het belang van onbetaalde zorg zien we terugkomen als zorgwerk professioneel gebeurt. Zowel in de positie van werknemers in zorgberoepen als in de perceptie over het soort werk dat ze leveren (alsof het toch niet als ‘echt’ werk wordt gezien). Opnieuw zijn vrouwen buitenproportioneel oververtegenwoordigd (bvb. 95% in de kinderopvang, 98% in de dienstencheques). 

Lage lonen en zware werkomstandigheden zijn tekenend voor de onderwaardering in zorgende beroepen: naast de kinderopvang en de dienstenchequesector zien we dit bvb. ook in de gezinszorg, de woonzorgcentra, het algemeen welzijnswerk (= ondersteuning mentale zorg) en de jeugd- en gehandicaptenzorg.

Weinig verbazend raken hierdoor duizenden vacatures niet ingevuld. Deze structurele tekorten leiden bovendien tot ongeziene crisissen. Zo maakt in de kinderopvang de norm van 9 kinderen per begeleider het onmogelijk om kwaliteitsvol werk te leveren. In de dienstenchequesector leidt de onwil van werkgevers en overheid om te investeren in de sector ertoe dat de vele alleenstaande moeders, ondanks hun job en inkomen, in armoede moeten leven terwijl het harde werk hun gezondheid om zeep helpt (zoals aangetoond door tal van studies). Maar de nodige maatregelen blijven helaas uit.

Nog pijnlijker is het dat net de meer kwetsbare vrouwen zijn die noodgedwongen in deze ondergewaardeerde zorgberoepen terechtkomen. Vrouwen met een korte scholing, met een migratieachtergrond vormen het overgrote deel van de onderhouds- en zorgwerkers. 

De oververtegenwoordiging van vrouwen met een migratieachtergrond bij het huishoudpersoneel raakt bovendien steeds meer verankerd via de ontwikkeling van internationale ‘zorgkettingen’. Vaak situeren deze zich in de informele sector. Vrouwen maken 80% uit van het huispersoneel wereldwijd, en de overgrote meerderheid (90%) heeft geen toegang tot sociale bescherming. Zij nemen de zorg over van vrouwen in een financieel sterkere positie, terwijl ze hun eigen familie en zorgbehoevenden achter moeten laten om ver van huis voor een hongerloon te zorgen. Zelf hebben ze namelijk meestal niet de middelen om hun onbetaalde zorg kwaliteitsvol te combineren met hun job. 

Wat willen we? 

We roepen daarom onze beleidsmakers op tot concrete actie.  

Erken onbetaalde zorg 

• Door haar mee te nemen in de evaluatie van onze sociale vooruitgang als maatschappij. Meten is weten! Maak onbetaalde zorg zichtbaar door relevante indicatoren te ontwikkelen en te monitoren die de omvang en de verdeling van onbetaalde zorg in kaart brengen[2]. 
• Voer een actief beleid dat Elders Verworven Competenties (EVC’s) beter erkent en promoot. EVC’s staat voor ervaring en kennis die je in de praktijk opdeed, maar waar je geen diploma voor hebt. Want ook door onbetaalde zorg te verlenen, oefen je vaardigheden en doe je kennis op die nuttig zijn bij het uitoefenen van een betaalde job.

Waardeer onbetaalde zorg

• Biedt voldoende ondersteuning zodat iedereen onbetaalde zorg op een kwaliteitsvolle manier kan combineren met andere tijdsbestedingen.
• Bouw degelijk vergoede, flexibele en laagdrempelige zorgverloven uit, zonder anciënniteitsvoorwaarden
• Beschouw ouderschapsverlof, tijdskrediet, geboorteverlof en deeltijds met behoud van rechten als effectieve tewerkstelling voor het (minimum)pensioen.
• Voorzie structureel meer tijd voor onbetaalde zorg door de norm voor voltijds werken te verlagen.

Waardeer betaalde zorg

• Voorzie voldoende, kwaliteitsvolle en laagdrempelige maatschappelijke diensten zoals kinderopvang, ouderenzorg en gehandicaptenzorg.
• Zorg voor een significante verhoging van de lonen van de werknemers die instaan voor zorg en onderhoud van anderen.
• Investeer in werkbare jobs met gezonde arbeidsomstandigheden; voorkom fysieke en psychische overbelasting.

Stimuleer een gelijke verdeling in onbetaalde en betaalde zorg

• Voer een actief beleid dat inzet op niet-stereotiepe beeldvorming van vrouwen en mannen. Meer meisjes in de STEM-opleidingen? Zeker! Meer jongens in de zorg-opleidingen? Absoluut!
• Stimuleer een gelijke verdeling in opname van zorgverloven
• Verleng en verplicht het geboorteverlof. Om de discriminatie van zwangere vrouwen terug te dringen; om te zorgen voor een hechtere band tussen co-ouder en kind vanaf de geboorte; om de mentale last beter te verdelen tussen beide ouders.
• Versterk het recht op thematisch verlof, met name ouderschapsverlof en tijdskrediet. Zorg dat het beter wordt betaald en dat het meer toegankelijk wordt gemaakt zodat ook eenoudergezinnen (waarvan 80% vrouwen) van dit recht kunnen genieten.
• Zorg voor meer overleg en afstemming tussen verschillende beleidsniveaus.

[1] Zorg is de ruggengraat van de samenleving, het laat de samenleving functioneren. Dit omvat zorg voor kinderen, ouderen, zieken en personen met een handicap, naast huishoudelijke arbeid zoals poetsen en maaltijden bereiden. (uit Paarse Pact, p. 7, Europese Vrouwenlobby, 2019, vertaald door Vrouwenraad 2020) Zorgarbeid wordt zowel betaald als onbetaald uitgevoerd. Het is een (vaak) onzichtbare bijdrage aan de economie die alle andere vormen van arbeid en leven mogelijk maakt. Zorgtaken, zowel betaald als onbetaald, zijn arbeids- en tijdsintensief. En toch worden deze nog te vaak ondergewaardeerd. (Siggie Vertommen, Liefde en Zorg in tijden van Kapitalisme. De paradox van reproductieve arbeid tussen onderdrukking en verzet)

[2] De BOA-quote, die gebaseerd is op tijdsbestedingsonderzoek, kan hiertoe inspiratie bieden. De BOA-quote is een indicator die de verhouding tussen het volume van betaalde en onbetaalde arbeid weergeeft.

Wereldvrouwenmars

Naar goede gewoonte komen we op woensdag 8 maart opnieuw op straat in Brussel om aandacht te eisen voor de vrouwen*rechten wereldwijd! Een intersectionele feministische betoging waar solidariteit met elke vrouw* globaal gezien, centraal staat. Deze mars wordt geleid door Wereldvrouwenmars. Wil je weten of er in jouw stad ook een betoging plaats vindt? Check dan de lokale groepen van Collecti.e.f 8 maars via deze link.

Praktisch

Waar: Albertinaplein, Brussel - 3 min. wandelen van het Centraal Station

Programma:

15u30 Feministisch dorp met ambiance

17u30 Verzamelen voor de betoging

18u00 Start betoging

Facebookevent

Vrouwen*staking - Collecti.e.f 8 maars

Onder leiding van Collecti.e.f 8 maars roept Furia mee op tot nationale staking van alle vrouwen* en genderminderheden! Lees hieronder waarom. Via deze link kan je checken in welke steden er acties zullen zijn op de dag zelf.

Vanuit Latijns-Amerika, Spanje, Zwitserland en vele andere landen wint de internationale oproep tot een vrouwen*staking sinds 2018 aan kracht.
In een tijd van historische sociale, economische, democratische en milieucrisis hebben de rijkste 1% bijna twee derde van alle sinds 2020 geproduceerde nieuwe rijkdom buitgemaakt. Deze crises treffen met name vrouwen, de werkende klasse (met of zonder baan), migranten en/of geracialiseerde mensen en genderminderheden.

Ondanks en wegens onze verschillende ervaringen, strijd en acties vinden wij het belangrijk om ons aan te sluiten bij deze oproep tot staking en mobilisatie voor gelijkheid en deze te versterken. Door een dag of een uur te stoppen met betaald werk, huishoudelijke taken, studie en/of consumeren, willen we laten zien dat “als vrouwen stoppen, de wereld stopt met draaien“.

1. Weg met de onzekerheid van vrouwen*! Voor lonen, arbeidsvoorwaarden en pensioenen die een waardig leven mogelijk maken!

Of het nu de zorg is of de non-profitsector, de kleinhandel of de schoonmaak: vrouwen zijn oververtegenwoordigd in deze essentiële, maar zeer slechtbetaalde sectoren. Ze worden nog meer uitgebuit als ze een onzeker verblijf hebben, zonder werkvergunning.
In 2023 verdienen vrouwen in België 21,6% per jaar minder dan mannen, alle sectoren samen. Tussen 1980 en 2020 is het aandeel van vrouwen met een deeltijdbaan gestegen van 20% tot 42%, tegenover 11% van de mannen in 2020. Toch koos slechts een minderheid van hen hier bewust voor. Vrouwen zijn oververtegenwoordigd in sectoren met zeer lage lonen en tijdelijke contracten.

Verhoog het minimumloon, beperk gedwongen deeltijdwerk. 

Al deze ongelijkheden werken door in het vervangingsinkomen en stapelen zich op bij het pensioen:  het gemiddelde pensioen voor vrouwen in België bedraagt minder dan 1000€/per maand. Terwijl de Vivaldi-regering zegt de gelijkheid van mannen en vrouwen te willen verdedigen, zal de hervorming van het minimumpensioen de ongelijkheid alleen maar verder doen toenemen.

Met de huidige inflatie zijn de rekeningen onbetaalbaar geworden. We moeten de prijzen blokkeren, niet onze lonen, noch onze uitkeringen.

De kinderbijslag moet de werkelijke kosten van de kinderen dekken.

2. Investeer in crèches en collectieve oplossingen ter bestrijding van de dubbele werkdag voor vrouwen

Huishouden, kinderen, boodschappen, … vrouwen nemen nog steeds 2/3 van de huishoudelijke en gezinstaken op zich (2). Bij eenoudergezinnen is dit 100%. Eén verzorgster voor 9 kinderen bij de kinderopvang, zoals in Vlaanderen het geval is, is gevaarlijk voor de kinderen en onhoudbaar voor de werknemers. De situatie is vergelijkbaar in de andere opvang- en zorgsectoren. Gezien deze situatie moeten we veel meer investeren in kinderopvang en alle openbare en gemeenschapsdiensten zonder winstoogmerk. Dit zou niet alleen de gebruikers helpen, maar ook de werknemers in deze sectoren, waar men met een tekort aan personeel en middelen kampt.

We moeten ook een betere combinatie van privé- en beroepsleven mogelijk maken. Vrije tijd is altijd een strijd geweest. Ook nu nog is onze vrije tijd een afspiegeling van de ongelijkheid. In tegenstelling tot wat de Vivaldi-regering doet, willen wij de toegang tot thematisch verlof en tijdskrediet verbeteren en de toegekende vergoeding verhogen. Wij willen een collectieve arbeidstijdverkorting met behoud van loon in plaats van flexi-jobs.

3. Ambitieuze middelen om een einde te maken aan geweld

Fysiek, psychologisch en seksueel geweld hebben nog altijd een verwoestende impact op alle vrouwen, thuis, op het werk en op straat, in elk stadium van hun leven. In 2022 werden ten minste 24 vrouwen*moorden geregistreerd. 94% van de vrouwen zegt seksisme op het werk te hebben ervaren (bron = JUMP seksisme, verschijnt binnenkort). Elke dag worden er 20 aangiftes van partnergeweld gedaan door vrouwen die besluiten deze stap te zetten. Maar dit is zonder enige garantie op bescherming of verhaal, gezien het gebrek aan capaciteit van de begeleidingsdiensten en het voortdurende onvermogen van politie en justitie om in de meeste gevallen adequaat op te treden.

Een gebrek aan financiële autonomie of een onzeker statuut versterkt dit geweld nog en dwingt ons tot een gevaarlijke economische afhankelijkheid van onze misbruikers. Het slechte functioneren en gebrek aan financiering van opvangstructuren, administratieve en politieke traagheid isoleert en brengt vrouwen* in gevaar.

Er is structurele financiering nodig voor ambitieuze plannen om geweld tegen vrouwen* te bestrijden.
Er moet massaal geïnvesteerd worden in preventie, met name om ervoor te zorgen dat justitie en politie de slachtoffers beter kunnen begeleiden.

4. Strijden tegen extreemrechts en conservatief beleid

In België en wereldwijd groeien conservatieve en/of extreemrechtse partijen en ideeën. Hun bedrieglijk sociale imago vormt een dekmantel voor hun verdeel-en-heers-agenda en ondermijnt de mensenrechten van vrouwen en minderheden. Met name als het gaat om vrije keuze en toegang tot reproductieve en gezondheidszorgrechten.


Een oproep aan alle vrouwen* om deel te nemen aan de staking en aan iedereen om acties voor gelijkheid te steunen.
Op het werk, thuis, op school en overal elders willen we dat onze rechten worden gerespecteerd! We hebben allemaal baat bij gelijkheid.
Wij nodigen iedereen uit om zich samen met hun collega’s, buren en naasten te mobiliseren en deel te nemen of steun te verlenen aan een van de vele acties die overal in het land en in de wereld zullen plaatsvinden. Of het nu gaat om een werkonderbreking, een steunbetuiging aan je raam, deelname aan een betoging op straat, het organiseren van een personeelsvergadering, een schoolstaking, een bijeenkomst, … Laten we ook solidair zijn met degenen die nooit het werk kunnen neerleggen. Wij zijn solidair met alle vrouwen over de hele wereld.
Als vrouwen* stoppen, stopt de wereld met draaien.

*iedereen die zichzelf in deze naam herkent

Vanaf woensdag 18 januari zit Furia samen met andere feministische organisaties zoals de Vrouwenraad, ZIJkant, Femma en Rebelle mee op de banken van het Vlaams Parlement. Waarom? Als de kinderopvang stopt, stopt het land met draaien. De kinderopvang is een collectief probleem. Samen met de ouders en kindjes van het Crisiskabinet Kinderopvang pleiten we voor:

• De verlaging van de kindratio naar 5 kinderen per opvoeder
• Een herwaardering van de sector
• De versterking van de opleiding en loopbaankansen voor kindverzorgers
• Meer kindvrije uren
• Meer logistieke ondersteuning

Kinderopvang is niet alleen voor jonge gezinnen onmisbaar

Britt Stuckens, Heleen Struyven en Noëmi Willemen schreven op 21 september in De Standaard namens Crisiskabinet Kinderopvang onderstaand opiniestuk. Furia vzw ondertekende mee! 

De malaise in de kinderopvang is tot het kookpunt gestegen. Kinderbegeleiders geven­ aan dat ze amper de basiszorg­taken kunnen uitvoeren. Voor hun cruciale pedagogische taak is er amper marge of energie. De werkomstandigheden zijn op veel plekken zo precair geworden dat steeds meer mensen uitvallen of opgeven. Leidinggevenden moeten elke dag puzzelen, capaciteit terug­schroeven of zelfs definitief sluiten. Vaker en vaker krijgen ouders te horen dat hun peuter een dag niet kan komen of dat hun baby­ volgend jaar geen plaats zal hebben.

Vlaanderen is een van de regio’s die het vroegst en het intensiefst gebruikmaken van crèches en onthaalouders. Toch wordt hier per kind beduidend minder geïnvesteerd dan elders. Jarenlang werd geprobeerd het aloude tekort aan plaatsen op de goedkoopst mogelijke manier op te lossen. De meeste afgestudeerde­ kinderbegeleiders starten niet in de crèche en de lijst met openstaande vacatures­ blijft dagelijks aantikken. Kan dat verbazen? Hoe bouw je aan je leven als je soms amper 1.500 euro bruto per maand krijgt? Hoe kun je de job doen waarvoor je studeerde en met hart en ziel voor koos, als je voor negen kinderen tegelijk moet zorgen?

Druppels op een hete plaat

De problemen in de kinderopvang domineerden dit jaar de media. In de onderzoeks- en parlementaire commissie lijstten werknemers, leidinggevenden, experts en ouders structurele problemen op. De radiostilte sindsdien is verontrustend. De Vlaamse regering investeert 1,7 miljoen euro in een nieuw online meldingssysteem, maar prioritaire aandacht voor wat mensen op de vloer echt nodig hebben, blijft uit. In de voorbije week gingen ballonnetjes op om de kindnorm te verlagen bij de baby’s en in te zetten op zij-instromers. Zonder stevige investeringen en ambitieuze maatregelen zijn dat druppels op een hete plaat.

Kwalitatieve kinderopvang is onmisbaar voor baby’s in de eerste 1.000 dagen. In plaats van concrete voorstellen uit te werken die ook leidinggevenden ondersteunen, schrijft Kind & Gezin een kader uit voor ouders die zelf een noodcrèche willen opstarten. Weinig ouders zijn de lockdown vergeten en de onmogelijke combinatie van betaald­ werk en preteaching. Is het de bedoeling om onze gedeelde maatschappelijke verantwoordelijkheid voor de kleinsten zodanig te privatiseren dat ze weer in moeders schoot belanden?

Toegankelijke kinder­opvang is onmisbaar als we vrouwen niet opnieuw aan de haard willen

Toegankelijke kinderopvang is onmisbaar als we vrouwen niet opnieuw aan de haard willen. Onderzoek toont keer op keer dat als externe hulp wegvalt, het vooral moeders zijn die de lasten dragen, loopbaankansen en financiële­ zekerheid verliezen. Ook in gezinnen waar de zorg gelijk verdeeld wordt, is ouderschapsverlof opnemen tegen een fractie van je loon onder dit economisch gesternte voor velen uit den boze. Crèches en onthaalouders zijn cruciale schakels in het vangnet voor alleenstaande ouders en de pijlsnel groeiende groep van gezinnen in armoede.

Kinderopvang is niet alleen voor jonge gezinnen onmisbaar. Elk bedrijf, elke zelfstandige, elke organisatie, alle werkgevers die een beroep doen op de werkkracht van jonge ouders leunen op de arbeid van kinderbegeleiders. Die hebben een van de essentieelste jobs: ze maken elke dag opnieuw al het andere werk en daarmee ook onze welvaart en toekomst mogelijk.

Als ouders, academici, feministen, werkgevers, syndicalisten en burgers maken we ons ernstig zorgen. De problemen in de sector zijn structureel, evenredige investeringen dulden geen uitstel meer. Waar blijft de sense of urgency bij de Vlaamse regering?

Zet het gevraagde marshallplan in de steigers in samenspraak met de sector. Trek de inves­tering per kind op. Verhoog de lonen en verbeter de arbeidsvoorwaarden van medewerkers en leidinggevenden. Omkader zij-instromers beter. Verbeter de opleiding en doorgroeimogelijkheden. Red onze kinderopvang. Nu.

Ondertekend door:

Gezinsbond,
Vrouwenraad,
Femma vzw,
Rebelle vzw,
Furia vzw,
Zijkant,
Solidaris,
Wendy Nicol, namens GenderNet,
Sophia, Belgisch Netwerk voor Genderstudies,
Ciska Hoet, directeur RoSavzw en freelance cultuurjournalist,
Bieke Purnelle, directeur RoSavzw en columnist

Vlaams ABVV,
Johan Van Eeghem, namens BBTK Social-Profit,
Estelle Ceulemans, namens ABVV Brussel,
ACOD Onderwijs Regio Brussel,
ACOD LRB Brussel,
ABVV KU Leuven,
UGent Vrouwenstaking

Michel Vandenbroeck Hoofddocent Gezinspedagogiek UGent,
Jochen Devlieghere, postdoctoraal onderzoeker Gezinspedagogiek UGent,
Ignace Glorieux, professor Sociologie, VUB,
Stefan Ramaekers, Professor Pedagogische Wetenschappen, KU Leuven,
Dirk Jacobs, socioloog, ULB,
Esli Struys, professor meertaligheid, VUB,
Maarten Loopmans, professor geografie, KU Leuven,
Kaat Wils, historica, KU Leuven,
Katrien De Graeve, professor Onderzoekscentrum voor Cultuur en Gender UGent,
Pascal Debruyne, docent en onderzoeker gezinswetenschappen Odisee,
Siggie Vertommen, Vakgroep Conflict en Ontwikkelingsstudies, UGent,
Eline Huygens, Onderzoekscentrum voor Cultuur en Gender, UGent,
Carine Plancke, Onderzoekscentrum voor Cultuur en Gender, UGent,
An Van Raemdonck, postdoctoraal onderzoeker, Gender & Diversiteit, UGent,
Kaat Van Acker, docent Odisee hogeschool en KU Leuven,
Els Consegrua, professor educatieve masteropleidingen VUB,
Eva Dierickx, Lerarenopleidster en praktijkonderzoekster Educatieve bacheloropleiding voor kleuteronderwijs

Steven Gielis, auteur en opvoedingsexpert,
Nina Mouton, auteur en psycholoog

Sophie Claes, zaakvoerder De Gele Flamingo

Lynn Geerinck, i-mens, auteur en pedagoge,
Gunter Cannoot, Stagebegeleider kinderzorg,
Anne Dedry, afgevaardigd bestuurder De Bakermat vzw

Elisabeth Lucie Baeten, schrijver en scenarist,
Linde Merckpoel, tv-maker,
An Lemmens, tv-maker,
Maarten Vancoillie, presentator Q-music,
Thomas Vanderveken, tv-maker,
Hannelore Bedert, muzikante en auteur,
Dalilla Hermans, schrijver en scenarist,
Chrostin, cartoonist,
Eva Mouton, illustrator,
Heleen De Bruyne, schrijver,
Jozefien Daelemans, journalist,
Anaïs Van Ertvelde, historica en schrijver,
Hanne Luyten, auteur,
Senne Misplon

In de gesprekkenreeks Je moeder?! gaan deBuren en Furia op zoek naar wat het betekent om een ouder te zijn in een neoliberale wereld in tijden van klimaatcrisis, discriminatie, polarisering en politieke instabiliteit. Zonder de rijkdom en veelkleurigheid van het ouderschap en het moederen uit het oog te verliezen, schromen we niet om stil te staan waar het schuurt.

In deze aflevering hadden we het over de hardnekkigheid van de traditionele en ongelijke verdeling van zorgtaken tussen moeders en vaders bij heteroseksuele koppels.

Bij heteroseksuele koppels met kinderen besteden vrouwen gemiddeld 4,5 uur per dag aan zorgtaken, terwijl dit voor mannen gemiddeld 2,5 uur bedraagt. De zorg voor kinderen is één van de belangrijkste redenen voor Nederlandse vrouwen om deeltijds te gaan werken. In Vlaanderen daarentegen werken vrouwen evenveel buitenshuis als mannen. Ook al klinkt het voor veel stellen als de normaalste zaak van de wereld om de opvoeding van de kinderen en het huishouden te verdelen, slechts de helft van de stellen wil een gelijke verdeling van betaald werk en onbetaalde zorg. En van de stellen die het wel willen, lukt het maar een kwart om dit ook echt te realiseren.

Waarom lukt het niet om alles eerlijk te verdelen? Hoe dichten we deze zorgkloof en hoe kan er meer ruimte gecreëerd worden voor ouders om te zorgen? Historica Noëmi Willemen doet onderzoek naar moederen in de twintigste eeuw en trapte het programma af met een gesproken column (te lezen via de link). Politicologe en historica Siggie Vertommen (UGent en Furialid) ging in gesprek met feministe, activiste en schrijfster Anja Meulenbelt (Alle moeders werken al), coach, relatietherapeut en auteur Ragna Heidweiller (In voor- en tegenspoed, maar alleen als jij de afwas doet) en Ignace Glorieux (professor sociologie aan de VUB).

Herbekijk en ontdek de andere afleveringen

Aflevering 1 Worstelen met ouderschap

Aflevering 2 Wij alleen

Aflevering 3 Crisis in de kinderopvang 

Of herbeluister alle aflevering direct via SoundCloud dankzij deBuren!

In de gesprekkenreeks Je moeder?! gaan deBuren en Furia op zoek naar wat het betekent om een ouder te zijn in een neoliberale wereld in tijden van klimaatcrisis, discriminatie, polarisering en politieke instabiliteit. Zonder de rijkdom en veelkleurigheid van het ouderschap en het moederen uit het oog te verliezen, schromen we niet om stil te staan waar het schuurt.

In de derde aflevering gingen we over op de crisis in de kinderopvang. Personeelstekort, lange wachtlijsten, crèches die noodgedwongen moeten sluiten: de kinderopvang in de Lage Landen kraakt. In Nederland zijn de kosten voor kinderopvang hoog en om ouders met een lager inkomen tegemoet te komen kan er kinderopvangtoeslag worden aangevraagd bij de belastingdienst. Maar de toeslagenaffaire heeft aangetoond dat dit systeem onhoudbaar is en het heeft de plannen voor een vrijwel gratis kinderopvang in een stroomversnelling gebracht. Vanaf 2025 wil het kabinet de kinderopvang in Nederland voor werkende ouders voor 96 procent vergoeden. Maar over de haalbaarheid hiervan wordt nu volop gediscussieerd.

In Vlaanderen ligt de situatie iets anders. De kosten van de opvang voor ouders liggen lager dan in Nederland, maar net als in Nederland zijn de wachtlijsten hoog en is er sprake van een groot personeelstekort. Daarnaast wordt het steeds duidelijker dat de Vlaamse norm van 9 kinderen per verzorger echt te veel is. Het aantal kinderopvanglocaties dat moet sluiten neemt toe en er zijn steeds meer (werkende) ouders die de opvang van hun kinderen zelf moeten regelen.

Historica Noëmi Willemen doet onderzoek naar moederen in de twintigste eeuw en trapte het programma af met een gesproken column (te lezen via de link). Daarna ging Kelia Kaniki Masengo in gesprek met experts over de situatie in Vlaanderen en Nederland en gingen ze op zoek naar mogelijke (en haalbare) oplossingen.

Met onder anderen hoofddocent gezinspedagogiek Michel Vandenbroeck (Negen is te veel) en Anne Lambrechts (coördinator van kinderopvang Elmer in Brussel).

Herbeluister via deze link. Andere links:

• Video '9 is echt te veel'
• Toeslagenaffaire. De ellende uitgelegd
• Column Noëmi Willemen

Lukt het niet om de aflevering te herbeluisteren? Laat het dan even weten met een mailtje naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. 

Herbekijk en ontdek de andere afleveringen

Aflevering 1 Worstelen met ouderschap

Aflevering 2 Wij alleen

Aflevering 4 Eerlijk zullen we alles verdelen 

Of herbeluister alle aflevering direct via SoundCloud dankzij deBuren!

In de gesprekkenreeks Je moeder?! gaan deBuren en Furia op zoek naar wat het betekent om een ouder te zijn in een neoliberale wereld in tijden van klimaatcrisis, discriminatie, polarisering en politieke instabiliteit. Zonder de rijkdom en veelkleurigheid van het ouderschap en het moederen uit het oog te verliezen, schromen we niet om stil te staan waar het schuurt. In de eerste aflevering, die te zien was op de 51ste Nationale Vrouwendag, hadden we het over het worstelen met ouderschap. De tweede aflevering Wij Alleen gaat over alleenstaande ouders en was onderdeel van het Festival Van De Gelijkheid. Op deze pagina kan je die aflevering voor een deel opnieuw beluisteren!

Alleenstaand ouderschap. Soms een bewuste keuze, soms niet. In Vlaanderen is één op de vijf gezinnen een éénoudergezin, in Nederland is dat één op de vier. In zowel Vlaanderen als Nederland gaat het in 80 procent van de eenoudergezinnen over alleenstaande moeders. In Vlaanderen leeft 40 procent van de eenoudergezinnen op of onder de armoedegrens, in Nederland is dat zelfs een schrikbarende 80 procent. Historica Noëmi Willemen doet onderzoek naar moederen in de twintigste eeuw en trapt het programma af met een gesproken column. Vervolgens presenteert Furia een inleefspel over alleenstaand ouderschap. Daarna gaat Bieke Purnelle (co-directeur RoSa) in gesprek met Eva Yoo Ri Brussaard (oprichter Single SuperMom), kinderwenscoach Sara Coster en Marijke Pinoy (actrice, regisseur en docente aan het KASK Gent) over verschillende vormen van alleenstaand ouderschap, over uitdagingen, problemen, stereotypering en discriminatie, maar vooral ook over de vraag hoe we een samenleving kunnen creëren waar alleenstaande ouders willen wonen in plaats van moeten wonen.

Herbeluister via deze link. Noëmi Willemens column kan je hier lezen.

Lukt het niet om de aflevering te herbeluisteren? Laat het dan even weten met een mailtje naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. 

Herbekijk en ontdek de andere afleveringen

Aflevering 1 Worstelen met ouderschap

Aflevering 3 Crisis in de kinderopvang 

Aflevering 4 Eerlijk zullen we alles verdelen 

Of herbeluister alle aflevering direct via SoundCloud dankzij deBuren!