Toon items op tag: stereotypen

Brussel, 6.11.23

Met de campagne "Let’s talk about sekse" roept FURIA vzw op om meer te reageren op genderstereotypen. Praten helpt om vastgeroeste hersenspinsels uit te dagen en komaf te maken met schadelijke én beperkende vooroordelen. Met vijf concrete communicatiestrategieën wapent de organisatie mensen om het gesprek aan te gaan.

Niet onschuldig

Genderstereotypen zijn vooroordelen over hoe vrouwen en mannen zijn of horen te zijn. Mannen zijn dan bijvoorbeeld natuurlijke leiders, ambitieus en assertief, en vrouwen meelevend, gevoelig en zorgzaam. Genderstereotypen zijn universeel, maar variëren en evolueren doorheen plaats en tijd.

Vooroordelen of stereotypen zijn er ook op basis van etnische herkomst, sociale klasse, seksuele voorkeur, genderidentiteit, validiteit, opleiding, verblijfsstatuut, leeftijd. Zo worden vrouwen met hoofddoek in de Westerse samenleving vaak afgeschilderd als ‘slachtoffers’ van ‘onderdrukkende islamitische mannen’. Jonge mannen van kleur worden regelmatiger onderworpen aan identiteitscontroles in publieke ruimtes en wordt iemand met een beperking niet als een volwassene aangesproken.

“Stereotypen zijn niet onschuldig. Ze bepalen mee de kansen die je wel of niet krijgt. Daarom is het belangrijk om genderstereotypen te doorprikken,” zegt Edith Degraeve coördinator van FURIA vzw. “Ook al worden stereotypen vaak onbewust gebruikt, ze raken wel doel. Veel mensen weten niet meteen hoe te reageren op de genderstereotypen die in onze dagdagelijkse gesprekken opduiken. Met deze campagne reikt Furia hen concrete technieken aan om te reageren.”

“Let’s talk about sekse”-toolbox

Samen met sociaal psycholoog Dr. Loes Meeussen, docent en onderzoeker aan Thomas More en de KU Leuven, stelt FURIA vijf communicatiestrategieën voor die helpen om te reageren op genderstereotypen. “De manier waarop je ze inzet is afhankelijk van de concrete situatie waarin je je bevindt,” licht Dr. Meeussen toe. “Een gesprek thuis of onder vrienden zal bijvoorbeeld veel veiliger aanvoelen dan eentje met een collega op het werk of iemand die je niet goed kent.”  

Wie graag wil oefenen hoe te reageren op genderstereotypen, kan gratis de “Let’s talk about sekse”-toolbox bestellen via dit Google Form. Daarin schetst FURIA 12 scenario’s waarin je de communicatiestrategieën kan uitproberen. Ga je hier graag verder mee aan de slag, dan kan je ook een gespreksavond over dit thema bijwonen, alleen, met je vrienden of andere bezoekers. 

Vijf communicatietips

• Stel (ongemakkelijke) vragen

Een eerste eenvoudige manier om anderen attent te maken op stereotiepe uitspraken is het stellen van (schijnbaar simpele) vragen. Met een simpele "Wat bedoel je daar precies mee?", "Waarom zeg je dat?" of “Hoe weet je dat?” dwing je gesprekspartners om na te denken over wat ze net hebben gezegd. Het stimuleert een moment van reflectie. 

• Hou een spiegel voor

Om mensen bewust te maken van stereotiepe denkwijzen, kan je hen een spiegel voorhouden waarbij je de rollen tussen mannen en vrouwen omkeert. Vragen zoals "Doen we ook zulke uitspraken over mannen?" of "Wat als vrouwen zich zo zouden gedragen?" kunnen helpen. 

• Benoem de val

Als iemand in de val van stereotypes trapt, aarzel dan niet om dit te benoemen, vooral in een veilige omgeving. Maak vanuit je eigen standpunt duidelijk dat je situaties of uitspraken herkent die stereotyperend zijn en deel hoe deze woorden en/of situaties op jou overkomen.

• Verduidelijk rollen

Als mensen jou of anderen aanspreken vanuit stereotiepe redeneringen, kan je reageren door duidelijk te maken welke rol jij of anderen werkelijk hebben, zonder noodzakelijk te wijzen op de denkfout. Een klassiek voorbeeld is het corrigeren van verwijzingen naar een dokter als 'hij' met "Zij komt eraan."

• Geef je normen aan

Soms is het voldoende om bij het horen van stereotyperende uitspraken aan je gesprekspartners duidelijk te maken dat je andere normen en waarden hanteert. Hiermee geef je aan dat je het niet eens bent met de geuite stereotypes.

Perscontact

Kim Bertoe, Furia-lid: +32 472 11 28 72 (dinsdag tot donderdag)

Inez Hoeijmakers, Furia-lid: +32 476 33 15 39 (vrijdag tot maandag)

Aanvragen toolbox: kan via dit Google Form

Over Furia

Furia is een onafhankelijke feministische denk- en doetank die gelijkheid, zelfbeschikking en solidariteit centraal zet. Furia koppelt kritische reflectie aan concrete actie en streeft naar een solidaire en inclusieve samenleving zonder ongelijkheid en discriminatie. Meer informatie: www.furiavzw.be.

Hoe ga je om met stereotypen? 

't Is één van de moeilijkste vragen die we de afgelopen jaren bij Furia binnenkregen. Om die reden besloten we er een campagne rond te bouwen. Furia wil jou tools aanreiken om op een open manier in verschillende situaties te kunnen reageren op micro-agressies die in het dagelijkse leven voorkomen.

In samenwerking met psychologen Dr. Magdalena Zawsiza (Anglia Ruskin University) en Dr. Loes Meeussen (verbonden aan Inkludo, KU Leuven en Thomas More) en campagnebureau Resonate deelt Furia enkele fictieve situaties waar genderstereotiepe micro-agressies tentoongesteld worden. In twaalf voorbeelden worden verschillende technieken getoond waarop men die micro-agressies op een open manier kan benoemen en bijsturen.

Stereotypen zijn vooroordelen over hoe vrouwen en mannen zijn of horen te zijn. Ze zijn universeel, maar variëren en evolueren doorheen tijd en ruimte. Naast sekse of geslacht beïnvloeden ook etnische herkomst, sociale klasse, seksuele voorkeur, genderidentiteit, validiteit, opleiding, verblijfsstatuut, … de dominante stereotypen in een samenleving. Stereotypen zijn niet onschuldig. Ze werken door in de kansen die je wel of niet krijgt.

Seksisme leidt tot structurele machtsonevenwichten tussen vrouwen en mannen in politiek, economie, religie, kunst, cultuur, families en gezinnen. Het veroorzaakt discriminatie, intimidatie, geweld, ongelijkheid en stereoypering. Seksisme wordt doorkruist door racisme (op basis van huidskleur en etnische herkomst), leeftijdsdiscriminatie, validisme (op basis van handicap), holebi- en transfobie (op basis van seksuele voorkeur en genderidentiteit). 

Ook al worden genderstereotypen vaak onbewust gebruikt, ze raken wel doel. Deze campagne wil vastgeroeste patronen doorbreken op een praktische manier. Sta je soms met je mond vol tanden bij het horen of zien van genderstereotypen? Dan zijn dit 5 mogelijke manieren om in dialoog te gaan.

Do you want to talk about Sekse? 

Dat kan op verschillende manieren! 

• Volg en deel onze sociale media campagne via facebook of instagram! 
• Bestel een pakje kaartjes en ga er mee aan de slag in jouw vereniging, familie of vriendengroep! 
• Kom naar één van onze cafés en ga samen met andere bezoekers in gesprek 

Kom naar één van onze gespreksavonden bij de Femi Filo Cafés!

We organiseren Let's Talk About Sekse Cafés op verschillende locaties in Vlaanderen waar we samen met jou aan de slag gaan met de kaartjes:

• Gespreksavond in Antwerpen: dinsdag 30 januari bij Toko139 UITGESTELD! Wil je op de hoogte blijven van een nieuwe datum in Antwerpen? Laat het via deze link weten.
• Gespreksavond in Leuven: maandag 11 december in Het Groot Ongelijk. Schrijf je in via deze link.

5 mogelijke manieren om te reageren, als je dat wil:

• Stel (ongemakkelijke) vragen

Een eerste eenvoudige manier om anderen attent te maken op stereotiepe uitspraken is het stellen van (schijnbaar simpele) vragen. Met een simpele "Wat bedoel je daar precies mee?", "Waarom zeg je dat?" of “Hoe weet je dat?” dwing je gesprekspartners om na te denken over wat ze net hebben gezegd. Het stimuleert een moment van reflectie. 

• Hou een spiegel voor

Om mensen bewust te maken van stereotiepe denkwijzen, kan je hen een spiegel voorhouden waarbij je de rollen tussen mannen en vrouwen omkeert. Vragen zoals "Doen we ook zulke uitspraken over mannen?" of "Wat als vrouwen zich zo zouden gedragen?" kunnen helpen. 

• Benoem de val

Als iemand in de val van stereotypes trapt, aarzel dan niet om dit te benoemen, vooral in een veilige omgeving. Maak vanuit je eigen standpunt duidelijk dat je situaties of uitspraken herkent die stereotyperend zijn en deel hoe deze woorden en/of situaties op jou overkomen.

• Verduidelijk rollen

Als mensen jou of anderen aanspreken vanuit stereotiepe redeneringen, kan je reageren door duidelijk te maken welke rol jij of anderen werkelijk hebben, zonder noodzakelijk te wijzen op de denkfout. Een klassiek voorbeeld is het corrigeren van verwijzingen naar een dokter als 'hij' met "Zij komt eraan."

• Geef je normen aan

Soms is het voldoende om bij het horen van stereotyperende uitspraken aan je gesprekspartners duidelijk te maken dat je andere normen en waarden hanteert. Hiermee geef je aan dat je het niet eens bent met de geuite stereotypes.

Discriminatie melden of nood aan een luisterend oor?

• Discriminatie kan je melden bij:
  • VMRI
  • Unia
  • IGVM

Sinds de inwerkingtreding van de wet op seksisme in de openbare ruimte in 2014 is het strafbaar om iemand in het openbaar te intimideren, beledigen of vernederen omwille van zijn of haar geslacht. Je kan hiervan melding doen bij het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen op het gratis nummer 0800/12.800 of op hun website. 

• Een luisterend oor vind je bij:
  • Tele-onthaal
  • Awel
  • 1712, de hulplijn voor alle vormen van geweld

Mee stereotypen de wereld uithelpen? Word lid bij Furia!