Lerarenopleidingen van hogescholen roepen het brede scholenlandschap op om het wijdverspreide en in het GO! veralgemeende hoofddoekenverbod in het onderwijs te laten varen (DS 15/11). Studentes met een hoofddoek vinden steeds moeilijker een stageplaats, geven hun droom om voor de klas te staan halverwege op of beginnen zelfs niet aan de opleiding.
Mogen we dit extra pijnlijk noemen in het licht van het grote lerarentekort? Karin Heremans (GO!) sloeg daarover op 11/10 nog alarm in het radionieuws en de Ochtend - 900 mensen tekort alleen al in haar net. Over alle onderwijsverstrekkers gaat het intussen om een vijfduizendtal. Terwijl er vrouwen zijn die graag voor de klas willen staan, maar die kans niet krijgen omdat Heremans en de Raad van het GO! besloten dat er voor leerlingen en leerkrachten die een hoofddoek dragen geen ruimte is in het onderwijs. Niet iedereen met onderwijsambities - aan de slag of in opleiding - bleek plots over welkome hoofden en handen te beschikken. Hoezeer ze ook kinderen koesteren en vleugels willen geven. Hoezeer ze ook het befaamde pedagogisch project dat scholen in het vaandel dragen en mee willen uitdragen.
Het is goed om hier even te herinneren aan de SERV, die in haar advies “Diversiteit in het onderwijzend personeel" (25/8/2020) aan minister van Onderwijs Ben Weyts (COM_DIV_20200825_diversiteit binnen onderwijs_ADV.pdf (serv.be)) besturen van katholieke basisscholen opriep om de voorwaarde van een doopattest te laten vallen: het onderschrijven en respecteren van het pedagogisch project van de school moet volstaan. Ook vanwege de top van het katholiek onderwijs weerklinkt die wijze raad al sinds 2017. En het moet gezegd: de afgelopen jaren heeft een resem katholieke hogeronderwijsinstellingen inspanningen geleverd om binnen hun lerarenopleiding een speciaal traject te voorzien voor niet- of andersgelovigen. In haar advies kaart de SERV ook de meerwaarde aan van scholen die een open houding hebben ten opzichte van diversiteit en levensbeschouwing. Ons inziens is het toelaten van de hoofddoek daarin een noodzakelijk element, maar verre van het enige: er is nood aan duurzame initiatieven om leerkrachten te coachen in hun houdingen en gevoelens over diversiteit en non-discriminatie op school en in de samenleving.
De negatieve gevolgen van een hoofddoekenverbod zijn duidelijk. Ze treffen allereerst de vrouwen die een hoofddoek dragen. Maar ook de plaatsen waar zo’n verbod in voege is: het onderwijs mist zo de inbreng van een heel aantal getalenteerde en gemotiveerde vrouwen. En de brede samenleving, want de verboden perken de ruimte voor diversiteit in. Hoe absurd is het dat hogescholen, toch experts in pedagogische projecten, vrouwen met een hoofddoek opleiden voor het onderwijs, waarna die vrouwen ongeschikt worden bevonden om les te geven? Het is mentaal een grote stap voor het GO! om terug te keren op het algemene hoofddoekenverbod, maar hoe langer hoe meer is duidelijk dat dat zal moeten gebeuren. Allereerst omdat het GO! het onderwijs van de ‘gemeenschap’ is en die gemeenschap superdivers is geworden. Het GO! heeft dus de opdracht om die diversiteit te weerspiegelen, in het kader van een gedeeld pedagogisch project en gedeelde samenlevingswaarden.
Liliane Versluys,
ere-advocate
en lid van feministische Denktank en Actiegroep Furia
