Het systeem van de dienstencheques slaat op het eerste zicht twee vliegen in één klap: het helpt gezinnen de lastige combinatie te maken van werk en huishouden én het creëert jobs voor laaggeschoolde mensen. Toch is het voor Furia hoog tijd om het systeem grondig te herdenken en de onrechtvaardigheden weg te werken.
Welke scheeftrekkingen ziet Furia zoal?
- De dienstenchequesector draagt bij tot de bestaande, sterke seksesegregatie op de arbeidsmarkt. Hij stelt vrijwel enkel vrouwen tewerk. In 2016 bedraagt hun aandeel zo’n 98% van de werknemers, goed voor bijna 90.000 jobs in het Vlaams Gewest en nog steeds groeiend. Kortgeschoolde en/of anderstalige vrouwen worden vaak naar deze sector toe geleid, alsof zij per definitie het geschikte profiel hebben voor poets- en ander huishoudelijk werk. Niet zelden is daarbij sprake van hardnekkige stereotypering.
- Verloning en arbeidsomstandigheden van de werkne.e.m.st.ers zijn bedroevend. Het gemiddelde uurloon bedraagt momenteel slechts 10,70 euro bruto (!) bij de start. De verplaatsingsvergoedingen dekken de reële vervoerskosten niet, waardoor de vrouwen het verschil zelf moeten ophoesten. Zo wat 90% werkt deeltijds. Bovendien mogen dienstenchequebedrijven afwijken van de arbeidswetgeving inzake het minimum aantal uren: contracten van minder dan 33% zijn toegestaan. Werkloze vrouwen worden dus geactiveerd naar een sector die geen volwaardig inkomen oplevert.
- Het werk dat dienstenchequewerkneem.st.ers, veelal met een migratieachtergrond, verrichten, biedt niet veel perspectief op financiële onafhankelijkheid. Daarnaast ervaren zij ook discriminatie en racisme, zo blijkt.
- De financiering van het systeem is uiterst problematisch. De klant betaalt 9 euro voor de eerste 800 cheques en kan een deel van dit bedrag ook fiscaal aftrekken. De reële kost – een gigantisch budget - wordt door de overheid bijgepast uit de Sociale Zekerheid. Aan die publieke middelen die voor het dienstenchequesysteem worden gebruikt, dragen wij allemaal bij. Maar lang niet iedereen kan er gebruik van maken. Klanten die zich dienstencheques kunnen permitteren blijken vooral eerder welgestelde tweeverdieners.
- De overheid maakt bij de erkennning geen onderscheid tussen dienstenchequebedrijven uit de social profit, die doorgaans aandacht hebben voor de omkadering en vorming van hun mensen, en commerciële spelers. Een aantal grote commerciële bedrijven, die de sectorale minima hanteren uit winstbejag, strijken fikse winsten op – op de kap van slecht verloonde werkneem.st.ers en het RSZ-budget. Dat ze zo stilaan de andere organisaties uit de markt concurreren, maakt het nog erger.
