Lichaam, Seksualiteit, Gender

Sekswerk

Datum: 22 september 2016

Klanten van sekswerkers bestraffen is geen goede zaak.

In 2015 lanceerde de Europese Vrouwenlobby (EWL) het voorstel om het ‘kopen van seks’ strafbaar te maken in alle landen van de Europese Unie. Klanten van sekswerkers kunnen dan vervolgd worden, wat hen moet afschrikken en tot een daling van prostitutie moet leiden. Zweden voerde zo’n wetgeving in 1996/9 in, Frankrijk volgde in 2016. De oproep van de EWL zwengelde het debat aan de pro’s en contra’s van dit soort wetgeving. In België schaarden onder meer de Nederlands- en Franstalige Vrouwenraad en FEL-feminisme zich erachter. Furia is om verschillende redenen niet gewonnen voor deze wetgeving:

  • De voorstanders van de wetgeving schetsen een simplistisch beeld van sekswerk, dat ze beschrijven als een vorm van geweld van mannen op vrouwen. De realiteit is complexer, met ook mannelijke en transgender-sekswerkers en ook vrouwelijke klanten. Een minderheid misschien, maar ze bestaat.
  • Ongetwijfeld weerspiegelt sekswerk de ongelijke relaties tussen vrouwen en mannen in de samenleving, maar het lijkt ons dat de kern van het probleem armoede is. Een maatschappij die stoelt op ongelijkheid en seksisme, en die sociale tegenstellingen en armoede voortbrengt, zal altijd een vruchtbare voedingsbodem zijn voor prostitutie en gedwongen migratie, al dan niet gepaard met mensenhandel. Voor veel prostituees is sekswerk op een gegeven moment de enige / de best mogelijke manier om een inkomen te verwerven. Klanten bestraffen verandert niets aan die realiteit, maakt het een groep kwetsbare vrouwen alleen nog moeilijker om een inkomen te verwerven en het perspectief dat bij dat inkomen hoort.
  • Klanten vervolgen dreigt de positie van sekswerkers nog te verzwakken: ze zien hun inkomsten dalen, voelen zich kwetsbaarder en meer geïsoleerd omdat ze in de clandestiniteit moeten werken en melden dat ze nog minder respect krijgen dan voorheen omdat het extreem negatieve imago van sekswerk nog feller op hen afstraalt. Dit geldt voor elke vorm van criminaliseren (ook waar de vervolging sekswerkers treft): een kwetsbare groep wordt (verder) in de illegaliteit geduwd, waardoor hij het nog moeilijker krijgt.
  • Het is niet duidelijk of het ‘Zweedse model’ wel tot een daling van de prostitutie leidt. Afgaand op literatuur die we in 2014 bijeenbrachten, is alleen een daling van de straatprostitutie in enkele grote steden aantoonbaar.
  • Het is nog minder zeker dat een beteugeling van sekswerk de mensenhandel zal doen dalen (zoals voorstanders van de wetgeving stellen). Zolang mensen hun land verlaten op zoek naar een beter leven en daarbij op gesloten grenzen stuiten, zullen ze een beroep doen op mensensmokkelaars, met vooral voor vrouwen het risico dat ze bij gebrek aan alternatief vervolgens al dan niet gedwongen in de prostitutie belanden. Armoede ligt aan de basis van mensenhandel, niet prostitutie.
  • Furia vindt niet dat elke vorm van betaalde seks per definitie strafbaar moet zijn. Zonder de ogen te sluiten voor het vele geweld en misbruik in de sector van sekswerk, zien we in principe de mogelijkheid van een ‘eerlijke deal’ rond betaalde seks en vindt het dat volwassenen niet gestraft moeten worden wanneer ze zo’n afspraak maken.
  • Voor alle duidelijkheid: Furia pleit niet voor het legaliseren van sekswerk (“sekswerk, een beroep als een ander”). Een wettelijk kader voor het uitoefenen van sekswerk dreigt vrij spel te geven aan kapitalistische marktmechanismen in een sector die doordrongen is van uitbuiting en machtsmisbruik. Wel is Furia voor decriminalisering, volgens het principe dat sekswerkers en hun klanten in principe niet strafbaar zijn. Pooiers en mensenhandelaars blijven dat wel.

Wat dan wel?

    • De betrokken vrouwen (en mannen) moeten centraal staan en de focus moet liggen op hun zelfbeschikkingsrecht, recht op respect, op veiligheid, op bescherming, op sociale zekerheid, op gezondheidszorg. Prostitué(e)s moeten hun mensenrechten kunnen uitoefenen.
    • Politie en gerecht moeten de middelen hebben om elke vorm van misbruik en gedwongen prostitutie aan te pakken. De bescherming van slachtoffers is cruciaal.
    • De politie moet de middelen, tijd en opleiding krijgen om het terrein te leren kennen, mensen op te volgen en sekswerkers met respect te behandelen.
    • Structurele oplossingen voor (kans)armoede zijn aan de orde en dus een doortastend beleid op het vlak van tewerkstellingsmogelijkheden en onderwijskansen. Armoedebestrijding en een versteviging van de maatschappelijke positie van vrouwen zijn cruciaal om het risico te verkleinen dat ze uit financiële noodzaak in de prostitutie belanden.
    • Sekswerkers moeten reële uitstapmogelijkheden worden geboden (via zogenaamde exitprogramma’s die hun begeleiden naar ander werk) en er moet in sociale vangnetten voor hen voorzien worden.
    • Een asiel- en migratiebeleid moet ontwikkeld worden, dat erkent dat mensen nood hebben aan een inkomen en dat voorziet in recht op werk.
    • Middenveldorganisaties die werken met sekswerkers verdienen een degelijke subsidiëring.
    • Er moet kwaliteitsvol onderzoek komen naar de wetgeving en reglementering omtrent prostitutie in verschillende landen, weg van de welles-nietesdiscussies die vandaag bijvoorbeeld het debat over het ‘Zweedse systeem’ beheersen.

Het lijkt een illusie om prostitutie te bannen in een wereld vol ongelijkheid, seksisme en armoede. Een goed beleid inzake sekswerk moet rekening houden met die complexe en weerbarstige realiteit. Furia pleit er daarom voor om in te zetten op een brede waaier van maatregelen en om dat beleid uit te werken samen met de sekswerkers. Over heel wat van die beleidssuggesties (soort ondersteuning, exitprogramma’s, middelen voor politie en gerecht...) bestaat er trouwens een grote eensgezindheid. Het is dus perfect mogelijk om de meer principiële meningsverschillen over de aanpak van sekswerk even terzijde te laten en de krachten te bundelen om beleidsmakers te overtuigen om hier werk van te maken.

Externe linken

SCHRIJF JE IN VOOR ONZE NIEUWSBRIEF

Na het invullen van dit formulier ontvangt u van ons nieuwsupdates en informatie over onze activiteiten zonder verdere verplichtingen. U kan zich steeds uitschrijven via een link onderaan elke e-mail die u van ons ontvangt.

FURIA OP FACEBOOK

               Vlaanderen verbeelding werkt vol zwart