Brussel, 6.11.23

Met de campagne "Let’s talk about sekse" roept FURIA vzw op om meer te reageren op genderstereotypen. Praten helpt om vastgeroeste hersenspinsels uit te dagen en komaf te maken met schadelijke én beperkende vooroordelen. Met vijf concrete communicatiestrategieën wapent de organisatie mensen om het gesprek aan te gaan.

Niet onschuldig

Genderstereotypen zijn vooroordelen over hoe vrouwen en mannen zijn of horen te zijn. Mannen zijn dan bijvoorbeeld natuurlijke leiders, ambitieus en assertief, en vrouwen meelevend, gevoelig en zorgzaam. Genderstereotypen zijn universeel, maar variëren en evolueren doorheen plaats en tijd.

Vooroordelen of stereotypen zijn er ook op basis van etnische herkomst, sociale klasse, seksuele voorkeur, genderidentiteit, validiteit, opleiding, verblijfsstatuut, leeftijd. Zo worden vrouwen met hoofddoek in de Westerse samenleving vaak afgeschilderd als ‘slachtoffers’ van ‘onderdrukkende islamitische mannen’. Jonge mannen van kleur worden regelmatiger onderworpen aan identiteitscontroles in publieke ruimtes en wordt iemand met een beperking niet als een volwassene aangesproken.

“Stereotypen zijn niet onschuldig. Ze bepalen mee de kansen die je wel of niet krijgt. Daarom is het belangrijk om genderstereotypen te doorprikken,” zegt Edith Degraeve coördinator van FURIA vzw. “Ook al worden stereotypen vaak onbewust gebruikt, ze raken wel doel. Veel mensen weten niet meteen hoe te reageren op de genderstereotypen die in onze dagdagelijkse gesprekken opduiken. Met deze campagne reikt Furia hen concrete technieken aan om te reageren.”

“Let’s talk about sekse”-toolbox

Samen met sociaal psycholoog Dr. Loes Meeussen, docent en onderzoeker aan Thomas More en de KU Leuven, stelt FURIA vijf communicatiestrategieën voor die helpen om te reageren op genderstereotypen. “De manier waarop je ze inzet is afhankelijk van de concrete situatie waarin je je bevindt,” licht Dr. Meeussen toe. “Een gesprek thuis of onder vrienden zal bijvoorbeeld veel veiliger aanvoelen dan eentje met een collega op het werk of iemand die je niet goed kent.”  

Wie graag wil oefenen hoe te reageren op genderstereotypen, kan gratis de “Let’s talk about sekse”-toolbox bestellen via dit Google Form. Daarin schetst FURIA 12 scenario’s waarin je de communicatiestrategieën kan uitproberen. Ga je hier graag verder mee aan de slag, dan kan je ook een gespreksavond over dit thema bijwonen, alleen, met je vrienden of andere bezoekers. 

Vijf communicatietips

• Stel (ongemakkelijke) vragen

Een eerste eenvoudige manier om anderen attent te maken op stereotiepe uitspraken is het stellen van (schijnbaar simpele) vragen. Met een simpele "Wat bedoel je daar precies mee?", "Waarom zeg je dat?" of “Hoe weet je dat?” dwing je gesprekspartners om na te denken over wat ze net hebben gezegd. Het stimuleert een moment van reflectie. 

• Hou een spiegel voor

Om mensen bewust te maken van stereotiepe denkwijzen, kan je hen een spiegel voorhouden waarbij je de rollen tussen mannen en vrouwen omkeert. Vragen zoals "Doen we ook zulke uitspraken over mannen?" of "Wat als vrouwen zich zo zouden gedragen?" kunnen helpen. 

• Benoem de val

Als iemand in de val van stereotypes trapt, aarzel dan niet om dit te benoemen, vooral in een veilige omgeving. Maak vanuit je eigen standpunt duidelijk dat je situaties of uitspraken herkent die stereotyperend zijn en deel hoe deze woorden en/of situaties op jou overkomen.

• Verduidelijk rollen

Als mensen jou of anderen aanspreken vanuit stereotiepe redeneringen, kan je reageren door duidelijk te maken welke rol jij of anderen werkelijk hebben, zonder noodzakelijk te wijzen op de denkfout. Een klassiek voorbeeld is het corrigeren van verwijzingen naar een dokter als 'hij' met "Zij komt eraan."

• Geef je normen aan

Soms is het voldoende om bij het horen van stereotyperende uitspraken aan je gesprekspartners duidelijk te maken dat je andere normen en waarden hanteert. Hiermee geef je aan dat je het niet eens bent met de geuite stereotypes.

Perscontact

Kim Bertoe, Furia-lid: +32 472 11 28 72 (dinsdag tot donderdag)

Inez Hoeijmakers, Furia-lid: +32 476 33 15 39 (vrijdag tot maandag)

Aanvragen toolbox: kan via dit Google Form

Over Furia

Furia is een onafhankelijke feministische denk- en doetank die gelijkheid, zelfbeschikking en solidariteit centraal zet. Furia koppelt kritische reflectie aan concrete actie en streeft naar een solidaire en inclusieve samenleving zonder ongelijkheid en discriminatie. Meer informatie: www.furiavzw.be.

Hoe ga je om met stereotypen? 

't Is één van de moeilijkste vragen die we de afgelopen jaren bij Furia binnenkregen. Om die reden besloten we er een campagne rond te bouwen. Furia wil jou tools aanreiken om op een open manier in verschillende situaties te kunnen reageren op micro-agressies die in het dagelijkse leven voorkomen.

In samenwerking met psychologen Dr. Magdalena Zawsiza (Anglia Ruskin University) en Dr. Loes Meeussen (verbonden aan Inkludo, KU Leuven en Thomas More) en campagnebureau Resonate deelt Furia enkele fictieve situaties waar genderstereotiepe micro-agressies tentoongesteld worden. In twaalf voorbeelden worden verschillende technieken getoond waarop men die micro-agressies op een open manier kan benoemen en bijsturen.

Stereotypen zijn vooroordelen over hoe vrouwen en mannen zijn of horen te zijn. Ze zijn universeel, maar variëren en evolueren doorheen tijd en ruimte. Naast sekse of geslacht beïnvloeden ook etnische herkomst, sociale klasse, seksuele voorkeur, genderidentiteit, validiteit, opleiding, verblijfsstatuut, … de dominante stereotypen in een samenleving. Stereotypen zijn niet onschuldig. Ze werken door in de kansen die je wel of niet krijgt.

Seksisme leidt tot structurele machtsonevenwichten tussen vrouwen en mannen in politiek, economie, religie, kunst, cultuur, families en gezinnen. Het veroorzaakt discriminatie, intimidatie, geweld, ongelijkheid en stereoypering. Seksisme wordt doorkruist door racisme (op basis van huidskleur en etnische herkomst), leeftijdsdiscriminatie, validisme (op basis van handicap), holebi- en transfobie (op basis van seksuele voorkeur en genderidentiteit). 

Ook al worden genderstereotypen vaak onbewust gebruikt, ze raken wel doel. Deze campagne wil vastgeroeste patronen doorbreken op een praktische manier. Sta je soms met je mond vol tanden bij het horen of zien van genderstereotypen? Dan zijn dit 5 mogelijke manieren om in dialoog te gaan.

Do you want to talk about Sekse? 

Dat kan op verschillende manieren! 

• Volg en deel onze sociale media campagne via facebook of instagram! 
• Bestel een pakje kaartjes en ga er mee aan de slag in jouw vereniging, familie of vriendengroep! 
• Kom naar één van onze cafés en ga samen met andere bezoekers in gesprek 

Kom naar één van onze gespreksavonden bij de Femi Filo Cafés!

We organiseren Let's Talk About Sekse Cafés op verschillende locaties in Vlaanderen waar we samen met jou aan de slag gaan met de kaartjes:

• Gespreksavond in Antwerpen: dinsdag 30 januari bij Toko139 UITGESTELD! Wil je op de hoogte blijven van een nieuwe datum in Antwerpen? Laat het via deze link weten.
• Gespreksavond in Leuven: maandag 11 december in Het Groot Ongelijk. Schrijf je in via deze link.

5 mogelijke manieren om te reageren, als je dat wil:

• Stel (ongemakkelijke) vragen

Een eerste eenvoudige manier om anderen attent te maken op stereotiepe uitspraken is het stellen van (schijnbaar simpele) vragen. Met een simpele "Wat bedoel je daar precies mee?", "Waarom zeg je dat?" of “Hoe weet je dat?” dwing je gesprekspartners om na te denken over wat ze net hebben gezegd. Het stimuleert een moment van reflectie. 

• Hou een spiegel voor

Om mensen bewust te maken van stereotiepe denkwijzen, kan je hen een spiegel voorhouden waarbij je de rollen tussen mannen en vrouwen omkeert. Vragen zoals "Doen we ook zulke uitspraken over mannen?" of "Wat als vrouwen zich zo zouden gedragen?" kunnen helpen. 

• Benoem de val

Als iemand in de val van stereotypes trapt, aarzel dan niet om dit te benoemen, vooral in een veilige omgeving. Maak vanuit je eigen standpunt duidelijk dat je situaties of uitspraken herkent die stereotyperend zijn en deel hoe deze woorden en/of situaties op jou overkomen.

• Verduidelijk rollen

Als mensen jou of anderen aanspreken vanuit stereotiepe redeneringen, kan je reageren door duidelijk te maken welke rol jij of anderen werkelijk hebben, zonder noodzakelijk te wijzen op de denkfout. Een klassiek voorbeeld is het corrigeren van verwijzingen naar een dokter als 'hij' met "Zij komt eraan."

• Geef je normen aan

Soms is het voldoende om bij het horen van stereotyperende uitspraken aan je gesprekspartners duidelijk te maken dat je andere normen en waarden hanteert. Hiermee geef je aan dat je het niet eens bent met de geuite stereotypes.

Discriminatie melden of nood aan een luisterend oor?

• Discriminatie kan je melden bij:
  • VMRI
  • Unia
  • IGVM

Sinds de inwerkingtreding van de wet op seksisme in de openbare ruimte in 2014 is het strafbaar om iemand in het openbaar te intimideren, beledigen of vernederen omwille van zijn of haar geslacht. Je kan hiervan melding doen bij het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen op het gratis nummer 0800/12.800 of op hun website. 

• Een luisterend oor vind je bij:
  • Tele-onthaal
  • Awel
  • 1712, de hulplijn voor alle vormen van geweld

Mee stereotypen de wereld uithelpen? Word lid bij Furia!

Met een nieuw decreet voorziet de Vlaamse regering nieuwe drempels voor bepaalde domeinen van de sociale bescherming. De toegang tot de zorgbudgetten zal slechts toegekend worden na maar liefst tien jaar verblijf in Vlaanderen of Brussel, waarvan vijf jaar ononderbroken, en het voldoen aan de inburgeringsplicht. Verder legt het decreet een verblijfsvoorwaarde op van vijf jaar, samen met het voldoen aan de inburgeringsplicht, voor wie aanspraak wil maken op de vermindering van de zorgpremie. Ook wordt een dossiertaks ingevoerd, die men moet betalen als men beroep aantekent. Daar hebben we je hulp voor nodig. Bekijk hier de video waarin Sarah Scheepers van ella vzw in een notendop de situatie uitlegd.

Wij verzetten ons tegen het voorwaardelijk maken van rechten en stappen naar het Grondwettelijk Hof om de vernietiging van dit decreet te vragen. Een samenleving met A en B burgers, daar kunnen wij ons niet bij neerleggen.

Op maandag 24 januari 2022 diende Iedereen Beschermd, een groep van enkele middenveldorganisaties waaronder ook Furia, het gezamenlijk verzoekschrift in bij het Grondwettelijk Hof tegen het nieuwe decreet Vlaamse Sociale Bescherming.

Over wat gaat het?

Wie ziek is, kan in België rekenen op de federale sociale zekerheid via onder meer de terugbetaling van dokterskosten en medicatie. In Vlaanderen is er hiernaast nog een extra laag: de Vlaamse sociale bescherming. Als je gedurende een lange periode veel zorg nodig hebt, kun je beroep doen op een zorgbudget. Binnenkort is dat niet meer voor iedereen het geval. De Vlaamse Regering voert allerlei nieuwe drempels en voorwaarden in om op dit zorgbudget aanspraak te kunnen maken. Op 26 juli werd een nieuw decreet rond deze Vlaamse Sociale Bescherming gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad.

De hervorming omvat vier aspecten:

1. Jaarlijks betaalt iedereen in Vlaanderen verplicht een bijdrage (de zorgpremie) van 54 euro aan hun zorgkas. Mensen met een laag inkomen krijgen een korting en betalen 27 euro. Vanaf nu zijn er meerdere voorwaarden waar mensen aan moeten voldoen om deze korting te krijgen, zoals 5 jaar onafgebroken in België verbleven hebben en het behalen van een inburgeringsattest.
   
   
2. Ook de voorwaarden om van het zorgbudget gebruik te kunnen maken zijn strenger geworden. Zo moeten aanvragers van een zorgbudget minstens 10 jaar wettelijk in België verblijven alvorens recht te hebben op een zorgbudget. Ze moeten ook een inburgeringsattest behaald hebben.
   
   
3. Wie het niet eens is met een beslissing (je krijgt bijvoorbeeld bericht dat je geen zorgbudget zal krijgen), moet een dossiertaks van 75€ betalen om tegen de beslissing in beroep te kunnen gaan.
   
   
4. De hoogte van het zorgbudget voor ouderen is afhankelijk van de categorie waar je in wordt geplaatst. Vroeger waren er duidelijke criteria op basis van zelfredzaamheid om deze categorieën te bepalen. Deze duidelijkheid valt nu weg. Het risico bestaat daardoor dat de indeling in categorieën zal gebeuren op basis van beschikbaar budget, en niet op basis van de echte noden.

Met deze hervorming wordt onze sociale bescherming voorwaardelijk gemaakt. De wijzigingen staan dan ook in fel contrast met het principe van een solidaire verzekering dat rechten verleend op basis van noden en draagkracht. Zaken zoals een dossiertaks en buitensporige verblijfsvoorwaarden creëren juist bijkomende drempels waar vooral de meest kwetsbare groepen slachtoffer van zullen worden.

Mensen zullen vanaf nu worden uitgesloten van bepaalde domeinen van sociale bijstand op basis van hun verblijfsduur in België. Wie nog geen 10 jaar in België woont, kan het zich niet veroorloven om langdurig ziek te zijn en zal zelf moeten opdraaien voor een heleboel kosten verbonden aan de zorg.

Deze mensen moeten wel elk jaar hun bijdragen aan de Vlaamse Sociale Bescherming betalen, en de eerste 5 jaar sowieso de volle pot, aangezien ze geen recht hebben op de verlaagde bijdrage. Vergelijk het hiermee: Zou jij een brandverzekering aangaan waarin staat dat je wel je verzekeringsbijdrage moet betalen, maar je tijdens de eerste tien jaar geen vergoeding zult krijgen als je huis afbrandt?

Hoe kan jij steunen?

Voor de financiering van een procedure voor het Grondwettelijk Hof kan moeilijk op voorhand een exact bedrag bepaald worden. Hierop kan geen forfait geplakt worden, maar we schatten de kosten voor deze procedure op minimaal 25.000 euro.

We vinden het heel belangrijk dat deze inzamelactie transparant verloopt.

Progress Lawyers Network zal aan deze procedure minimum een 150-tal werkuren besteden.

Deze werkuren zullen gebruikt worden voor:

• Opzoekwerk en redactie van het verzoekschrift
• Analyse memorie Vlaamse regering en redactie memorie van wederantwoord
• Voorbereiden pleidooi en zitting
• Overleg met deelnemende organisaties

Wie wil bijdragen en meer informatie wil over de exacte verdeling van de werkuren, mag steeds Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. met hen opnemen.

De helft van dit bedrag wordt gefinancierd door de deelnemende organisaties uit de kerngroep: ACLVB, ACV, ABVV, Netwerk tegen Armoede, SAAMO en Vluchtelingenwerk Vlaanderen. De andere helft (€12.500) willen we ophalen dankzij deze inzamelactie.

Partners