Toon items op tag: Furia

‘Anderhalf jaar na de #MeToo-golf blijft het pijnlijk stil inzake preventie van geweld’, schrijven Bieke Purnelle, directeur Rosa (kenniscentrum voor gender en feminisme); Sofie Degraeve, woordvoerder Furia (pluralistische feministische vrouwenorganisatie en denktank); Sarah Scheepers, coördinator Ella (kenniscentrum gender en etniciteit). 

"We tellen ze niet echt, de meisjes en vrouwen die zich “op het verkeerde moment op de verkeerde plaats” bevinden. We weten wel dat ze met veel te veel zijn. Tachtig per dag, zo wordt geschat.

Natuurlijk bevinden zij zich niet op het verkeerde moment op de verkeerde plaats. Meisjes en vrouwen hebben het recht om te gaan en staan waar ze willen, en zouden daar veilig moeten zijn. Julie Van Espen mocht zijn waar ze was toen iemand haar aanrandde en vermoordde.

Wat Julie werd aangedaan roept een aantal bedenkingen, vragen en pijnlijke vaststellingen op.

JUSTITIE SCHIET TEKORT

Er woedt een heftig debat over het in gebreke blijven van justitie. Veel kritiek is terecht, en allesbehalve nieuw. Dat seksueel geweld nauwelijks wordt bestraft – de hoofdverdachte van de moord heeft twee eerdere veroordelingen voor verkrachting – is een schandvlek in ons wetgevend kader. De seponeringsgraad is onaanvaardbaar hoog. In België staan er zwaardere straffen op schriftvervalsing dan op verkrachting. Nochtans zijn slachtoffers vaak getekend voor het leven.

Besparen op justitie heeft een hoge prijs: inertie, tenenkrommende achterstand in strafrechtelijke dossiers, overvolle gevangenissen, haastige psychiatrische verslagen, een gebrek aan constructieve sancties en aan nodige initiatieven voor begeleiding en reïntegratie van daders. De prijs van die besparingen wordt betaald door de zwaksten in onze samenleving: zij staan helemaal onderaan de lijst van prioriteiten.

Dat beknibbeld werd op de middelen en het personeel van de cel Geweld van het Instituut voor Gelijkheid van Vrouwen en Mannen is een bedenkelijke beslissing, vermits dat instituut moet instaan voor de coördinatie van het beleid inzake (seksueel) geweld op vrouwen.

VERTROUWDE DADERS

De moord op Julie is geen klassieke case. Driekwart van de geregistreerde verkrachtingen gebeurt door een bekende van het slachtoffer. De vreemde man in de bosjes is eerder uitzondering dan regel. Die vaststelling en een gebrek aan bewijslast maken onderzoeken en bestraffen soms lastig, maar ze kunnen geen excuus zijn om de handdoek in de ring te gooien. Inzetten op meer en betere expertise inzake seksueel geweld bij alle bevoegde diensten maakt een groot verschil.

Dat blijkt uit de ervaring met de zorgcentra na seksueel geweld, waar slachtoffers niet langer van hot naar her gestuurd worden, maar op één plek onderzocht en bijgestaan worden door een gespecialiseerd team. Gelukkig werd dit pilootproject onlangs structureel verankerd en wordt het uitgerold in alle provincies. Ook de Hoge Raad voor Justitie is wakker en lanceerde afgelopen vrijdag een reeks concrete aanbevelingen. Het zijn voorzichtige stappen in de goede richting, maar het is allesbehalve genoeg.

NOOD AAN PREVENTIE

Anderhalf jaar na de #MeToo-golf blijft het pijnlijk stil inzake preventie van geweld. Ja, het is nodig om justitie te hervormen en seksueel geweld daar een ernstige plaats in te geven. Ja, het is nuttig om meldpunten op te richten. Natuurlijk zijn geïntegreerde hulpcentra waardevol voor slachtoffers. Maar waar blijven de ideeën en de plannen om het aantal slachtoffers en het aantal daders te doen dalen? Elke melding, elke aangifte is er één te veel en komt eigenlijk te laat. Het is noodzakelijk en urgent om in te zetten op educatie inzake genderverhoudingen, seksualiteit, macht en fysieke integriteit. Wat vage bewoordingen in de eindtermen van ons onderwijs over genderidentiteit, zonder enige verwijzing naar machtsstructuren en maatschappelijke ordening, volstaan niet. We moeten met jonge mensen in gesprek gaan over seks, macht en gender, binnen en buiten de schoolmuren. De aanpak van seksueel geweld is een maatschappelijke verantwoordelijkheid.

ELK SLACHTOFFER TELT

Julie Van Espen was een geliefde, jonge studente met een veilig en stabiel sociaal netwerk. Achter de schokkende Belgische verkrachtingscijfers gaan echter veel verschillende meisjes en vrouwen, maar ook jongens en mannen schuil. Vrouwen zonder papieren. Minderjarigen. Vrouwen in precaire jobs. Vrouwen op de vlucht. Dakloze vrouwen. Sekswerkers. Mensen die niet de mogelijkheid hebben om te laten horen wat hen overkwam. Omdat ze hun job kunnen verliezen. Omdat ze geen sociaal netwerk hebben. Omdat niemand hen gelooft. Omdat de dader macht heeft, of een vriend van de familie is.

De verontwaardiging over deze intrieste zaak is oprecht en terecht. Laten we ze gebruiken om eindelijk het recht op veiligheid van alle meisjes en vrouwen, jongens en mannen ernstig te nemen, ten gronde na te denken over wat daarvoor nodig is, en de handen uit de mouwen te steken. Het is de hoogste tijd."

Deze opinie verscheen op 7/05/2019 in De Morgen.

"Niet repressie en gemoraliseer, maar wel de versterking van de maatschappelijke positie van de sekswerker moet de focus vormen van het beleid" "We zouden beter verontwaardigd zijn over de werksituatie van sekswerkers en over de omstandigheden die hun keuzes bepalen, zoals armoede, discriminatie en uitsluiting."

Lees hier het opiniestuk waarin Furia pleit voor een genuanceerde kijk èn beleid op deze complexe realiteit.

Het verbeeld feminisme van Griet Vandermassen

Is Griet Vandermassen zo onzeker over haar ideeën dat ze een verbeeld feminisme in stelling moet brengen? In het interview in Zeno (DM 20/04) trekt ze van leer tegen een ‘klassiek feminisme’. Een feminisme dat vrouwen zogezegd voorschrijft wat ze moeten doen en hoe ze zich moeten gedragen en hen in de rol plaatst van weerloze poppetjes zonder eigen wil.

De rode draad van het feminisme – dat veel verschillende vormen kent - is nochtans net een pleidooi voor maximale vrijheid en ontplooiingskansen. Of het nu gaat om het speelgoed van je voorkeur of het aantal sekspartners, de manier waarop je je kleedt, de hoeveelheid zorg die je opneemt of het beroep dat je uitoefent. Net het omgekeerde dus van het voorschrijffeminisme dat Vandermassen uitvindt.

Vandaag is die vrijheid er nog altijd niet. Vandermassen wijst daar zelf op wanneer ze het heeft over de dubbele seksuele moraal of over de jongen die het risico loopt gepest te worden als hij in prinsessenjurk naar school wil. Dat heeft alles te maken met cultureel geconstrueerde ideeën over vrouwelijkheid en mannelijkheid, over wat hoort voor meisjes en jongens. Lijden wij aan ‘bio-aversie’ omdat we dat analyseren, aan de kaak stellen en willen veranderen?

Het is best een interessante vraag of de dubbele seksuele moraal en het daarop gebaseerde gedrag van vrouwen en mannen biologisch of maatschappelijk bepaald is. Maar wat ons vooral interesseert, is dat morele standaarden - gelukkig maar - veranderbaar zijn. Die veranderingen worden maatschappelijk gestuurd en kunnen op vrij korte termijn oude stereotypen en structurele barrières effectief slopen.

De manier waarop Vandermassen de discussie over deeltijds werk voorstelt, is ronduit beschamend. Ze doet alsof het ‘klassiek feminisme’ ontkent dat vrouwen keuzevrijheid hebben. Vrouwen kiezen wel degelijk vaak voor deeltijds werk. Maar ze kiezen binnen het maatschappelijk beperkend kader van onder meer een gesegregeerde arbeidsmarkt, tekorten in de kinderopvang, onaangepaste werktijden en de druk om zowel een inkomen te verwerven als voor het gezin te zorgen. Uiteraard zijn er vrouwen die deeltijds werk als een goede oplossing ervaren, maar er zijn er aantoonbaar veel die onvrijwillig of noodgedwongen deeltijds werken. Dat verwijten wij die vrouwen niet. De vrouwenstaking van 8 maart wilde net de onzichtbare zorgarbeid van vrouwen belichten.

Feminisme ziet zorg als een maatschappelijke verantwoordelijkheid en wil net dat iedereen de keuze kan maken om ook te zorgen. Ook alleenstaande ouders die nog veel meer vastlopen in de ratrace van combinatie van arbeid en gezin, maar zich financieel geen zorgverlof kunnen veroorloven. En ook mannen. Uit de steeds luider klinkende roep van vaders voor een uitbreiding van het geboorteverlof en hun verhalen over de moeilijkheden die ze ondervinden bij het opnemen van zorgverloven, blijkt trouwens hoezeer zorgen geen genetische voorbestemdheid van alleen vrouwen is, maar een universele menselijke behoefte.

Het zijn niet ‘de feministen’ die voltijds werken als dé oplossing naar voor schuiven. Evenmin schikken we ons in het overwicht van vrouwen in deeltijdse arbeid. Daarvoor weegt deeltijds te zwaar op de financiële zelfstandigheid van vrouwen. Wat veel feministen willen, is een samenleving die zo is georganiseerd dat het verwerven van een volwaardig inkomen voor vrouwen en mannen hand in hand kan gaan met tijd voor zorg en andere engagementen. Bijvoorbeeld door een kortere werkweek met loonbehoud (Furia / Vrouwen Overlegkomitee pleit daar nota bene al bijna 50 jaar voor). Zo krijgt iedereen de kans om én te zorgen én financieel onafhankelijk te zijn. Het is dé maatschappelijke voorwaarde opdat vrouwen en mannen echt vrije keuzes kunnen maken.

Ook als het over geweld gaat, heeft Vandermassen oogkleppen op. Na #MeToo verbaast het dat Vandermassen helemaal niet denkt aan geweld als één van de mogelijke verklaringen waarom jongens wel en meisjes niet ingaan op het voorstel om met een onbekende het bed in te duiken. De loskoppeling van seks en macht bij seksueel geweld miskent decennia criminologisch onderzoek.

Bovendien is de bewering dat mannen het niet zo erg vinden als een vrouw zich opdringerig gedraagt een kaakslag voor mannelijke slachtoffers. Daarom is het zo belangrijk om jongens en meisjes niet zozeer te leren dat ze anders in elkaar zitten, maar net wel dat niemand het leuk vindt als iemand zich opdringerig opstelt.

Feminisme heeft ook helemaal geen aversie van biologie, zoals Vandermassen meent. Integendeel, feministen wijzen net op de risico’s van blindheid hiervoor. Zo missen artsen sommige ziektepatronen of schatten ze die fout in omdat ze zich bij vrouwen anders manifesteren. De farmaceutische sector test medicatie liever niet op vrouwen vanwege de hormonale invloed van de menstruatiecyclus, maar nadien gebruiken natuurlijk ook vrouwen die medicijnen. De auto-industrie voerde tot voor kort enkel testen met dummies op mannenmaat uit, waardoor vrouwen bij ongevallen meer risico op blessures lopen.

Waar feminisme wel moeite mee heeft, is de blindheid voor de maatschappelijke inbedding van de biologie. Net zoals elke wetenschap is biologie niet geheel waardenvrij. Zo werden decennia geleden hele andere conclusies verbonden aan het gegeven van over een baarmoeder te beschikken. Het zou Vandermassen sieren mocht ze de kennis raadplegen die hierover binnen gender- en diversiteitsstudies ontwikkeld wordt aan haar eigen instelling, de UGent.

Tegelijk stemt die evolutie in de sociaal-biologische verklaringen ook optimistisch. Het toont net hoe veranderlijk ideeën kunnen zijn die aan biologie gekoppeld worden. De nieuwe rollen die vrouwen en mannen bevechten in de samenleving, zetten telkens opnieuw die eeuwenoude opvattingen over vrouwelijkheid en mannelijkheid op de helling. Moderne feministen houden daar rekening mee. Misschien kan Vandermassen dat in de volgende heruitgave van haar boek ook doen?

Een ingekorte versie van deze opinie verscheen op www.demorgen.be op 24/03/2018.

"De discussie naar aanleiding van de video zegt iets over hoe ongelooflijk moeilijk het is om je als vrouw 'goed' te kleden. Wat vrouwen ook aantrekken, hun uiterlijk wordt altijd gelabeld en genormeerd. Het bekritiseren van het uiterlijk van vrouwen is een eeuwenoude manier om ze te disciplineren en te reguleren. Om ze in toom te houden."

Furia schreef een opinie in De Wereld Morgen na de discussie rond het verkiezingsfilmpje van enkele vrouwelijke N-VA koptstukken.

“Furia, Furia?”, horen we u denken, “ik surfte toch naar het VOK, op www.vrouwendag.be”?

Dat klopt. U bent goed terechtgekomen bij het Vrouwen Overleg Komitee anno 2016, dat voortaan Furia heet. We hebben het lang gedaan met een naam de eigenlijk nooit heel bewust is gekozen, die gewoon vertelde wat er in 1972 gebeurde: een groep vrouwen kwam samen voor overleg en besloot dat een vaste vorm te geven in een ‘comité’ (al snel progressief gespeld als komitee).

Het Vrouwen Overleg Komitee dus. Een organisatie die naam maakte met uitgesproken standpunten, spitse acties en jaarlijks een strijdbare Vrouwendag. En die voortaan vaart onder de vlag van Furia.

Furia, waarin onze passie voor een betere wereld doorklinkt, de vurigheid van ons feminisme, de verontwaardiging die ons drijft. Als Furia houden we helemaal de feministische, strijdbare, kritische en solidaire koers aan van de voorbije 45 jaar mét oog voor de uitdagingen van vandaag.

Graag tot op de Vrouwendag of één van onze andere activiteiten.