Op 25 november, de Internationale Dag tegen Geweld op Vrouwen, wijzen we als feministische organisaties er opnieuw op dat geweld tegen vrouwen institutioneel, structureel en systemisch is. Het zit niet alleen in individuele daden, maar ook in beleid dat ongelijkheid versterkt. Denk aan de pensioenhervorming, de flexibilisering van de arbeidsmarkt en het onderwaarderen van zorg. Maar dit jaar vragen we speciale aandacht voor iets dat vrouwen elke dag beschermt en ondersteunt: kwaliteitsvolle openbare diensten.
Werknemers in de openbare diensten leggen op 25 november het werk neer. Als feministische beweging steunen wij deze staking volop — omdat openbare diensten van levensbelang zijn. Voor iedereen, maar meer nog voor vrouwen.
Waarom openbare diensten zo belangrijk zijn voor vrouwen
Vrouwen combineren in onze samenleving nog steeds de meeste zorgtaken. Ze werken minder uren betaald en meer uren onbetaald: gemiddeld besteden vrouwen 9,5 uur per week meer aan huishoudelijk werk en kinderzorg dan mannen . Daardoor hebben vrouwen minder vrije tijd, minder inkomenszekerheid en minder kans om een loopbaan uit te bouwen.
Openbare diensten zoals kinderopvang, onderwijs, gezondheidszorg, ouderenzorg, gehandicaptenzorg en openbaar vervoer maken het mogelijk dat vrouwen wél kunnen participeren op de arbeidsmarkt. Betaalbare en toegankelijke kinderopvang is daarbij cruciaal. Uit cijfers blijkt dat de combinatie van werk en zorg al jaren sterk onder druk staat: 62% van vrouwen vindt een fulltime job moeilijk te combineren met gezinsleven. Geen wonder, als je weet dat er voor slechts 42 op 100 kinderen in Vlaanderen een plek in de kinderopvang voorzien is.
Voor alleenstaande moeders — een groeiende groep die 22% van de gezinnen met kinderen uitmaakt — zijn kwaliteitsvolle openbare diensten dan ook vaak het verschil tussen werken en niet kunnen werken. Voor hen is het ontbreken van opvang, zorg of ondersteuning niet een ongemak, maar een onmiddellijke bedreiging van inkomen en welzijn. Ook vrouwen met een migratieachtergrond zijn extra afhankelijk van publieke diensten. Zij hebben minder vaak familiale netwerken waarop ze kunnen terugvallen en kampen vaker met te lage inkomens om zorg te outsourcen. Sterke openbare diensten zijn voor hen een absolute noodzaak.
En de vrouwen die zelf in de openbare diensten werken
Openbare diensten zijn niet alleen belangrijk voor vrouwen als gebruikers — ze zijn ook een enorme bron van werkgelegenheid voor vrouwen. Sectoren zoals onderwijs, zorg, schoonmaak en kinderopvang zijn nu al sterk gefeminiseerd. Maar net deze sectoren staan onder extreme druk: lage lonen, stijgende werkdruk, personeelstekorten, flexibele uurroosters en onzekerheid.
De federale beleidsplannen versterken deze kwetsbaarheid. Door de afschaffing van minimale arbeidsduur, strengere pensioenvoorwaarden en de beperking van sociale rechten dreigen vrouwen nog meer in precaire jobs te worden geduwd. Bijna 49% van alle vrouwen loopt risico op een pensioenmalus omdat ze geen volledige loopbaan kon opbouwen door hun zorgtaken . Het toont hoe structurele ongelijkheid wordt doorgezet in beleid — en waarom werknemers terecht aan de alarmbel trekken.
Een samenleving kan enkel functioneren als er sterke publieke voorzieningen zijn. Maar vandaag draait de hele sector op overbelaste werknemers — vooral vrouwen — die ondanks alles blijven zorgen, lesgeven, ondersteunen en beschermen. Zij verdienen respect, betere werkomstandigheden en politieke keuzes die hun werk erkennen als essentieel.
Openbare diensten beschermen tegen geweld
Geweld tegen vrouwen is niet alleen fysiek of psychisch. Economische afhankelijkheid, gebrek aan opvang, geen toegang tot zorg of juridisch advies zijn óók vormen van structureel geweld. Openbare diensten zijn vaak de eerste en enige plaats waar vrouwen veiligheid, ondersteuning en autonomie vinden:
- Vrouwenopvang en crisiscentra
- Geestelijke gezondheidszorg
- Sociale & betaalbare huisvesting
- Kinderopvang
- Toegankelijk openbaar vervoer dat vrouwen mobiel maakt
- Onderwijs en hulpverlening die detecteren en ondersteunen
Het afbouwen of privatiseren van deze diensten treft vrouwen rechtstreeks — het maakt hen kwetsbaarder en verlaagt hun handelingsruimte.
Daarom steunen we de staking
Zonder sterke openbare diensten is er geen gendergelijkheid mogelijk. Ze ondersteunen gezinnen, creëren kansen voor vrouwen op de arbeidsmarkt, beschermen tegen geweld, en garanderen dat zorg geen individuele last is maar een collectieve verantwoordelijkheid.
Wie strijdt voor openbare diensten, strijdt voor vrouwenrechten.
Wie zorgt, verdient waardering — én bescherming.
Daarom staan wij als feministische beweging volledig achter de staking van 25 november:
voor sterke, toegankelijke, kwalitatieve openbare diensten. Voor vrouwen. Voor iedereen.
