Toon items op tag: zorgarbeid

'Zonder de nodige ondersteuning van onbetaalde zorgarbeid blijft de ‘gendergelijke samenleving’ een lege doos’, schrijven vier feministische organisaties als reactie op de recent verschenen Gender Social Norms Index van de Verenigde Naties.

De recent verschenen Gender Social Norms Index van de Verenigde Naties bracht bedroevend nieuws. Ze  stelden geen verbetering vast in de vooroordelen tegenover vrouwen. 9 op de 10 mensen wereldwijd gelooft nog in meer of mindere mate in man-vrouw stereotypen. De helft van de mensen gelooft dat mannen betere politieke leiders zijn. Meer dan 40% gelooft dat mannen betere bedrijfsleiders zijn dan vrouwen. En zelfs 1 op de 4 vindt het normaal dat een man zijn vrouw mag slaan. Deze opvattingen zijn wereldwijd te vinden. Toch blijft het hier stil over. Als feministische organisaties willen wij deze stilte doorbreken.

Als deze cijfers iets aantonen, dan is het wel dat we nog gigantisch veel werk voor de boeg hebben. ‘Werk’ gebruiken we hier niet symbolisch, maar letterlijk. De verwezenlijkingen wat betreft gendergelijkheid van de afgelopen 100 jaar zijn er niet zomaar gekomen. Dit is de verdienste van feministische voortrekkers en bewegingen. Maar deze verworvenheden komen vandaag de dag hoe langer hoe meer onder druk. Daarom blijven we onze cruciale rol vervullen om samen verder te bouwen aan een (gender)gelijke samenleving. Volgens het World Economic Forum duurt het aan dit tempo nog 132 jaar tot de kloof tussen mannen en vrouwen gedicht is. Zo lang willen wij niet wachten! 

Zo was één van onze grootste gemeenschappelijke speerpunten het afgelopen jaar de strijd voor een kwaliteitsvolle kinderopvang. De kinderopvang is een onmisbare pijler in de waardering van zorgarbeid. Zonder kwaliteitsvolle kinderopvang zijn het vooral vrouwen die  terug naar de haard gekatapulteerd worden. 95% van de werknemers in de kinderopvang is vrouw. De misvatting dat zorgen ‘van nature’ vrouwenwerk is, dat zogezegd weinig vaardigheid vereist, heerst vandaag nog steeds. Niet toevallig bevestigt het VN rapport dat net de waardering voor zorg de sleutel is naar een meer gendergelijke samenleving.  

“Een belangrijke plek om te starten is het erkennen van de economische waarde van onbetaalde zorgarbeid.” Dit kan een effectief middel zijn om genderstereotypen rond zorg en de manier waarop we naar zorgarbeid kijken uit te dagen. “In landen met de hoogste scores op vooroordelen tegen vrouwen, wordt er geschat dat vrouwen zes keer zoveel tijd spenderen als mannen aan onbetaalde zorgarbeid.”
– Raquel Lagunas, Directeur van het UNDP Gender Team.”

België komt niet voor in de index van de VN, maar we kennen ook enkele cijfers voor Vlaanderen. De onderzoeksgroep TOR van de VUB berekende in 2020 dat in heteroseksuele relaties mannen per week gemiddeld 13 uur en 35 minuten besteden aan de was en de plas, en vrouwen bijna 22 uur. Daarnaast zijn vrouwen ruim drie uur per week bezig met kinderzorg, terwijl dat voor vaders over dik anderhalf uur per week gaat. Mannen kloppen vaak langere dagen op hun job, maar hebben ook meer vrije tijd: per week ruim zes uur meer dan hun vrouwen. Als je de betaalde en onbetaalde uren optelt, dan werken vrouwen per week zes tot tien uren meer dan mannen. “Mannen overschatten de tijd die ze aan werk en huishouden besteden, terwijl vrouwen die tijd onderschatten”, zegt VUB-socioloog Theun Pieter van Tienoven.

Wij vinden het de hoogste tijd om zorgtaken als werk te beschouwen. Zorg en huishoudelijke arbeid vragen onze aandacht, onze tijd en onze energie. Het is die zorg die maakt dat mensen andere professionele taken kunnen opnemen. Het is die (on)betaalde en vaak onzichtbare arbeid die betaalde arbeid mogelijk maakt. 

Omgekeerd vragen we dus diezelfde aandacht en energie van het beleid voor (onbetaalde) zorg.  Want zonder de nodige ondersteuning van onbetaalde zorgarbeid – in de vorm van betaalbare collectieve diensten zoals kinderopvang, toegankelijke en voldoende vergoede verloven en collectieve arbeidsduurverkorting- blijft een ‘gendergelijke samenleving’ een lege doos. 

Deze opinie werd ondertekend door de Vrouwenraad, Rebelle, ZIJ-kant, Femma, Furia en ella en verscheen op 23/06/2023 in de Knack. 

Op 8 maart, de internationale strijddag voor vrouwenrechten*, roept Furia, onder leiding van het Collecti.e.f 8.Maars, alle vrouwen en genderminderheden op tot een nationale vrouwenstaking. Dat doen we in navolging van massaal opgevolgde vrouwenstakingen in Spanje, Zwitserland, Latijns-Amerika én van de vrouwenstakingen in België de afgelopen drie jaar.  Wij roepen vrouwen op om de zorgtaken te staken, het betaalde werk of de lessen te onderbreken en niet te consumeren. Met deze actie wijzen we op de belangrijke rol van het werk van vrouwen: dat werk houdt de samenleving draaiende. Want als vrouwen* stoppen, stopt de wereld. 

Een vrouwenstaking? Waarom? 

Er zit een structurele ongelijkheid ingebakken in onze samenleving. Vrouwen* verdienen minder, zorgen meer, hebben lagere pensioenen, worden vaker geconfronteerd met geweld. De samenleving is doordrongen van seksisme en seksueel, psychologisch, economisch, juridisch en fysiek geweld zijn dagelijkse kost. Van het beleid zou je een daadkrachtige aanpak verwachten, maar het neoliberale, veiligheids- en racistische beleid vergroot de ongelijkheid alleen nog meer. 

Het gemiddelde jaarloon van vrouwen ligt 23% lager dan dat van mannen. Eén van de redenen daarvoor is dat veel lageloonsectoren vrouwelijk zijn. Denk maar aan de schoonmaak en de verkoop. Het zijn sectoren waar volwaardige contracten schaars zijn en de lonen bijzonder laag. Het is dan ook stuitend om te zien hoe de regering de lonen blokkeert en verhindert dat ze met meer dan 0.4% stijgen en hoe de inzet ontbreekt om de arbeidsomstandigheden in de precaire en vrouwelijke sectoren te verbeteren. Daarnaast blijft de recente verhoging van het minimumloon, bekomen door verschillende actiedagen en staking, in grote mate onvoldoende. Dit alles geldt eens te meer voor migrantenvrouwen die vaak vastzitten in zorg- of schoonmaaktaken, zij zijn onzichtbaar, onderbetaald en hun uren worden vaak in het 'zwart' uitgekeerd.

De pandemie zorgt voor extra ravage in de zorgsector, in de kinderopvang, in het onderwijs, enz. Deze sectoren kampten al voor de pandemie met een personeelstekort. Momenteel vinden ziekenhuizen geen verpleegkundigen meer, omdat velen van hen het beroep verlaten. De druk op het verpleeghuispersoneel is erg groot, zeker in woonzorgcentra van multinationals. De eerstelijnszorg, waar veel vrouwen werken, staat als nooit tevoren onder druk. Kinderdagverblijven en klassen op scholen moeten sluiten vanwege het virus, wat er nog steeds voor zorgt dat vooral vrouwen tijdens deze sluitingen voor kinderen moeten zorgen. Deze situatie onderstreept nogmaals de noodzaak van toegankelijke en kwaliteitsvolle openbare diensten voor iedereen, die zowel voor onze kinderen als onze senioren zorgen. Bij gebrek aan dergelijke diensten is het onvermijdelijk dat vrouwen deze zorgtaken binnen het gezin op zich moeten nemen.

Op dit moment strijden de werknemers van de dienstencheques voor hogere lonen en een hogere verplaatsingsvergoeding. Kinderverzorgsters ijveren voor een beter statuut en waardering van hun werk, net als werknemers in de gezondheidszorg of woonzorgcentra. 

Naast economische ongelijkheid hebben vrouwen en genderminderheden ook voortdurend te maken met geweld, dat vele vormen aanneemt. Getuigenissen van seksistisch en seksueel geweld volgen elkaar in alle lagen van de bevolking op: in bars, de nachtwereld, op het werk, binnen het gezin en in de cultuursector. Het aantal femicides blijft hoog en vrouwen- en middenveldorganisaties constateren dat politie, justitie en openbare instellingen niet over voldoende kennis en personele middelen beschikken om klachten over huiselijk geweld te voorkomen en correct af te handelen.

De regering Vivaldi, die zich graag feministisch noemt en de meest vrouwelijke regering is die België tot nu toe had, heeft beloofd om de strijd tegen geweld tegen vrouwen tot haar prioriteit te maken. De maatregelen die de politieke wereld neemt om geweld tegen vrouwen en genderminderheden te bestrijden, blijven echter ontoereikend. Het nationale actieplan tegen gendergerelateerd geweld gaat de goede kant op, maar de overheid stelt nog steeds geen substantiële concrete middelen ter beschikking om aan de behoeften te voldoen. Dit is niet aanvaardbaar.

Door de pandemie worden vrouwen en genderminderheden nog meer geconfronteerd met racistisch migratiebeleid, dat vooral migrantenvrouwen in gevaar brengt, ze opsluit en tot armoede veroordeelt.

Vrouwenstaking* in België en over de hele wereld

Over de hele wereld zijn de rechten van vrouwen en genderminderheden in gevaar en worden ze teruggedraaid. Maar we zien ook dat overal de strijd wordt georganiseerd. Van Argentinië tot Polen, van India tot Spanje en België. De vrouwen* laten zich niet doen en staan ​​op. Internationaal zijn vrouwenstakingen* dé drijvende krachten tegen extreemrechtse tendensen.

We roepen alle feministen op om zich te verenigen tegen alle vormen van discriminatie van vrouwen* en genderminderheden: of het nu gaat om onze huidskleur, onze afkomst, ons inkomen, ons geslacht, onze seksuele geaardheid of onze overtuigingen... het is door samen te vechten dat we overwinningen zullen behalen.

Een vrouwenstaking*? Hoe deelnemen?

Om concrete en efficiënte maatregelen tegen deze structurele ongelijkheid te eisen, roept Collecti.e.f 8 Maars, alsook Furia, vrouwen* op om te staken. Dit kan op verschillende manieren. Op 8 maart kan je stoppen met werken op je werk, geen huishoudelijke taken thuis doen, niet deelnemen aan de les. Wees solidair met de vrouwen* die staken, maar ook met degenen die tijdens de pandemie nooit hebben kunnen stoppen!

We roepen iedereen op om binnen en/of buiten de werkplaats symbolische acties, samenkomsten, vergaderingen, demonstraties, flashmobs te organiseren, om lawaai te maken. Versier je balkon, werkplek, stad. Plaats dit op sociale media. Doe mee aan een lokale actie.

Neem voor acties op jouw werkplek contact op met je vakbondsorganisatie om te weten te komen wat de praktische aspecten van stakingsdekking zijn.

Samen laten we onze stem horen, want "wanneer vrouwen* stoppen, stopt de wereld".

Volg de vrouwenstaking* en Collecti.e.f 8 Maars online:

Facebook

Website

*of iedereen die zichzelf in deze naam herkent