Al 45 jaar lang staat 11 november in het teken van de Belgische vrouwenstrijd. Zoals elk jaar zal ook nu de vraag vallen of zo’n dag nog wel nodig is (en hoe het gaat met de Belgische mannendag).
Nog altijd relevant
Dat de Vrouwendag nog altijd relevant is valt nochtans eenvoudig te illustreren. De recente voorbeelden liggen voor het rapen. Alleen al de ongelijke situatie van vrouwen op de arbeidsmarkt spreekt boekdelen.
Moeten we ons echt schikken in de vaststelling dat bijna 45% van de werkende vrouwen dat deeltijds doet, met nefaste gevolgen voor hun financiële zelfstandigheid en hun pensioen? Terwijl ze in ruil zelfs niet het verhoopte rustiger tempo krijgen, want deeltijds werkende vrouwen met partner en kinderen ervaren nog meer werkdruk dan voltijds werkende vrouwen in dezelfde situatie.
Vinden we het aanvaardbaar dat slechts 34% van de vrouwen en 53% van de mannen uit etnisch-culturele minderheden een job heeft (versus 73% en 76% bij de ‘autochtone’ vrouwen / mannen)?
Stellen we ons geen vragen bij het feit dat op dit eigenste moment 10% van de werkende vrouwen langdurig ziek is?
Kunnen we tevreden achterover leunen wanneer 20% van de alleenstaande moeders noodgedwongen thuis blijft, bij gebrek aan (betaalbare) kinderopvang?
Weinig ophef
Toch blijkt dit soort berichten bijzonder weinig ophef te veroorzaken. Ernstige beleidsmaatregelen blijven evenzeer uit. Het antwoord van het beleid op al deze vragen is zonder meer verontrustend.
Langdurig zieken zullen strenger worden gecontroleerd. Er komt een sterke vermindering van de inkomensgarantie-uitkering, die onvrijwillig deeltijds werkenden (voor 80% vrouwen) wat compenseerde voor het inkomensverlies. Jongeren krijgen het moeilijker om een inschakelingspremie te ontvangen. Praktijktesten – een manier om na te gaan of vacatures wel degelijk openstaan over iedereen – worden op de lange baan geschoven. Werkgevers krijgen de mogelijkheid om bijkomende uren te vragen van hun personeel en dat pas luttele dagen op voorhand mee te delen. Hoe kan je arbeid en gezin op die manier nog combineren?
Manifeste ongelijkheid
Het zijn maatregelen die stuk voor stuk voorbij gaan aan de manifeste ongelijkheid op de arbeidsmarkt. Maatregelen die al te vaak vooral vrouwen benadelen. Maatregelen die niets doen om de positie van groepen die zwak staan op de arbeidsmarkt te versterken. Maatregelen die het vrouwen en mannen nog moeilijker zullen maken om werk en privé te combineren, en die de werkdruk nog zullen verhogen.
Waardering van zorgarbeid en sociaal engagement
Wij geloven niet dat langer en meer betaald werken onze samenleving of zelfs onze economie dienen. Zoals we niet geloven dat de oplossing voor onze zorgnoden schuilt in het verder vermarkten of outsourcen van de zorg. Vermarkting gaat voorbij aan de maatschappelijke waarde van zorg, en voedt ongelijkheid. We willen een samenleving waarin onbetaalde zorgarbeid en sociaal engagement effectief een plaats krijgen en worden ondersteund en gevaloriseerd.
Arbeidsherverdeling
Dat betekent dat we moeten nadenken over manieren om de verschillende vormen van werk beter te verdelen, zodat iedereen er toegang toe heeft. Nadenken dus over ideeën als een nieuwe algemene vermindering van de wekelijkse arbeidstijd, met behoud van loon. Als iedereen een kortere werkweek heeft, dan kunnen meer mensen aan het werk, dragen meer mensen bij aan de sociale zekerheid, liggen school- en werktijden dichter bij elkaar, is er meer tijd om te zorgen voor kinderen, voor afhankelijke ouderen, zieken en mensen met een handicap, en is er minder ruimte voor discriminatie.
Al te snel worden deze denkpistes weggezet als onmogelijk en wensdromen, terwijl we juist zouden moeten onderzoeken hoe we ze kunnen realiseren.
Vrouwendag 11 november 2016
Laat dat nu net zijn wat de vrouwenbeweging op 11 november doet: debatteren en nadenken over de weg die we nog te gaan hebben naar een gelijke samenleving; over de noodzaak van onze stem en ons werk.
We kunnen uitkijken naar de dag waarop de vrouwendag overbodig is geworden. Maar het ziet er niet naar uit dat dat voor meteen is. We kunnen met enige verbijstering vaststellen dat Donald Trump, misogyne uitspraken of niet, Amerikaans president wordt. Het seksisme en de ongelijkheid tussen vrouwen en mannen zitten echter ook dieper in onze samenleving dan we graag willen geloven, van fait divers als een 'Ladies Night over poetsen' op de Boekenbeurs tot prangende problemen als de hallucinante cijfers inzake seksueel geweld. Zolang dat het geval is, blijven de vrouwenbeweging én de Vrouwendag relevant.
Dit is een gezamenlijke opinie van:
Els Flour - Furia (VOK)
Magda De Meyer - Vrouwenraad
Bieke Purnelle en Ciska Hoet – RoSa
Sarah Scheepers - Ella
Eva Brumagne - Femma
Lilith Roggemans - Viva-SVV
