In de regeringsverklaring van de nieuwe federale bestuursploeg wordt ook de strijd tegen geweld op vrouwen aangehaald. De ambities stellen helaas teleur. Nochtans heeft een groep deskundigen van de Raad van Europa onlangs een rapport gepubliceerd dat tot in de details weergeeft welke maatregelen België precies moet nemen om te voldoen aan de eisen van het Verdrag van Istanbul, dat ons land geratificeerd heeft in 2016. De overheid heeft er duidelijk voor gekozen het uitgestippelde pad niet te volgen.
De aangekondigde engagementen zijn immers minimaal: doorgedreven vormingen voor de politiediensten en de gezondheidssector, die echter niet verplicht noch doorlopend noch geharmoniseerd zijn. Een versterking van de Zorgcentra na Seksueel Geweld (ZSG) en van het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen, maar niets over de versterking en de nodige samenwerking met de organisaties op het terrein die gespecialiseerd zijn in alle vormen van geweld op vrouwen. Een debat over feminicide in het strafrecht, maar geen herziening van de procedures om de veiligheid van de slachtoffers te garanderen en de moorden te vermijden. Het hoofdstuk Asiel en Migratie zegt niets over geweld op vrouwen en hun erkenning in het kader van een vraag tot internationale bescherming, niets over aangepaste verhoorprocedures bij traumatische herinneringen, niets over aangepaste opvang om intimidatie en seksuele agressie te vermijden.
Tijdens de periode van lockdown is de omvang van de problematiek van geweld op vrouwen pas echt duidelijk geworden. Niet dat we dit aan de cijfers te danken hebben (daar zijn onze overheden niet de besten van de klas), wel aan de feiten. Zowel in de openbare ruimte als in de privéomgeving en op sociale media nam het geweld op vrouwen toe. De vrouwen die binnenshuis opgesloten zaten met hun agressor hadden het nog moeilijker om hulp te vinden of te ontsnappen. En nog meer dan anders waren politie en justitie vaak niet in staat om te doen wat ze moeten doen: slachtoffers beschermen en daders vervolgen. Voor vrouwen in armoede, vrouwen met een handicap en vrouwen met een precair verblijfsstatuut was de situatie extra ingewikkeld.
Op niveau van de gemeenschappen en de regio’s werden er snel enkele maatregelen genomen zoals nieuwe opvangplaatsen voor vrouwen en kinderen die het slachtoffer waren van echtelijk geweld en versterking en promotie van de hulplijnen. Het ging om dringende en tijdelijke ingrepen die geen afdoend en permanent antwoord boden.
De lockdown en de perspectieven die zich aankondigen sterken ons in de overtuiging dat er dringend een beleid nodig is gericht op primaire preventie. Dat er op een structurele en duurzame manier geïnvesteerd moet worden in gespecialiseerde diensten die slachtoffers begeleiden en daders opvolgen. Dat wetten, diensten en instellingen aangepast moeten zijn aan de realiteit van het geweld dat vrouwen aangedaan wordt. Hun slachtofferschap moet erkend worden en het perspectief op herstel moet duidelijk zichtbaar zijn. Daarbij mogen ze niet opnieuw blootgesteld worden aan geweld als gevolg van een tussenkomst of een verkeerde beslissing.
Niet dat er helemaal geen vooruitgang geboekt werd: voor de eerste keer is een IMC (Interministeriële Conferentie) Vrouwenrechten gestart met de verbetering van de strijd tegen geweld op vrouwen. Sedert de zomer van dit jaar zijn alle magistraten verplicht om een vorming te volgen in deze materie. De Zorgcentra na Seksueel Geweld worden verder uitgerold in meerdere grote steden. Al deze initiatieven gaan de goede richting uit, maar ze bieden geen primaire preventie. Het volstaat niet om de reeds aangerichte schade te beperken of te herstellen. De aanbevelingen vanuit de Raad van Europa tonen duidelijk de te volgen weg. De politiek moet die weg inslaan en de nodige middelen ter beschikking stellen.
In deze coronatijden voorzien we de mogelijkheid van lokale acties, parallel met de manifestatie in Brussel. Neem daartoe contact met Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
Info en lijst van de organisaties die deze oproep ondertekenen: www.mirabalbelgium.wordpress.com
Nederlandstalig contact: Magda De Meyer, voorzitter Vrouwenraad, Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
Franstalig contact: Céline Caudron (Vie Féminine), Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
[1] Het Platform Mirabal brengt vrouwenverenigingen, gespecialiseerde dienstverlening, tientallen middenveldorganisaties samen. Sinds 2017 organiseert het platform ieder jaar op 25 november een nationale manifestatie ter gelegenheid van de Internationale dag tegen geweld op vrouwen.
