In haar boek “De Macht” speelt Naomi Alderman met de vragen hoe de machtsverhoudingen tussen mannen en vrouwen zouden veranderen als vrouwen plots fysiek veel sterker blijken en hoe de wereld eruit zou zien als vrouwen aan de macht komen.
Vrouwen aan de macht
Het grote verhaal is het manuscript van een man in een verre toekomst in een samenleving met vrouwen aan de macht. Hij bedenkt een ontstaansgeschiedenis voor die ongelijke machtsverhoudingen. Het boek begint en eindigt met de correspondentie tussen deze man en een vrouw uit deze samenleving die zijn verhaal wel erg onwaarschijnlijk vindt.
Een speciale kracht
Jonge puberende meisjes ontdekken een kracht, een “wrong” op het sleutelbeen waarmee ze pijnlijke tot zelfs dodelijke elektrische ontladingen kunnen uitdelen. Ze kunnen die kracht ook activeren bij oudere vrouwen. De kracht verspreidt zich razendsnel over de wereld en van het ene op het andere moment zijn mannen niet meer veilig. “Moeders zouden hun zonen niet naar buiten moeten sturen”, wordt er al gezegd in het eerste jaar dat de kracht zich ontwikkelt. Het verhaal wordt verteld aan de hand van het standpunt van verschillende meisjes en vrouwen, die telkens op hun eigen manier de kracht gebruiken om hun positie te verbeteren. Ook het perspectief van één jongeman die als journalist de wereld rondreist om verslag te doen van de veranderingen komt aan bod.
De fictieve kracht die de verandering teweegbrengt, is vergezocht. De poging van de schrijfster om een fictief-aanvaardbare (nep-realistische) oorzaak van deze kracht te beschrijven, is dan ook verloren moeite. Het is wel een manier om een fictief verhaal te schrijven over de vraagstelling wat wisselende fysieke sterkte en veranderende machtsverhoudingen zouden kunnen betekenen.
Net zoals in een videogame
Naomi Alderman is een ontwerpster van videogames. En zo leest het boek ook: een onwaarschijnlijke gebeurtenis, keuze tussen enkele personages, een nieuwe wereld die zich razendsnel ontwikkelt. De hoofdstukken tellen af naar de omwenteling, en volgen elkaar snel op, de gebeurtenissen en de machtsverhoudingen veranderen telkens een gradatie net zoals levels in een videogame. Welk personages kies je, 1 van de sterke vrouwen of toch de man? Wiens kant kies je, om het spel in de nieuwe donkere wereld te spelen?
Rolomkering, maar geen andere wereld
De macht leest vlot door deze opzet, en gaat niet gebukt onder kuisheid of een al té idealistisch wereldbeeld wanneer vrouwen aan de macht zijn. Mannen worden in de billen geknepen, verkracht door een groep vrouwen en zijn samen met kinderen de grote slachtoffers van een oorlog. Mannen worden bang. De Macht zet je evenwel maar op één spoor: De wereld waarin vrouwen heersen, is niet beter; die is net hetzelfde. Wil de schrijfster ons hiermee aan het denken zetten dat we als mannen en vrouwen in alles gelijk zijn, ook in misbruik van de macht? Het lijkt erop, maar daar wordt niet dieper op ingegaan. Veel anekdotische gebeurtenissen die je hierover even aan het denken zetten, maar verder gaat het niet. Op de vraag hoe een wereld er zou uitzien waarin mannen en vrouwen gelijk zijn, wordt niet ingegaan. Het boek miskent dan ook waar feminisme om draait: Feminisme wil niet zomaar een wereld waarin vrouwen meer macht hebben dan mannen, maar wel een wereld zonder ongelijke machtsverhoudingen.
Wie een literair hoogstandje verwacht, met sterk uitgediepte personages, veranderingen die zich logisch opvolgen én stevige feministische thema’s, is eraan voor de moeite. De Macht mag dan wel op nummer 1 staan van de lijst van Barack Obama voor 2017 en inspelen op het actuele debat over machtsverhoudingen tussen vrouwen en mannen, het geeft niet het gevoel om sterk doordacht te zijn en gaat niet over gelijkheid tussen mannen en vrouwen.
Katrien Van Rompay, Furia-lid
