Toon items op tag: seksisme
Opinie: Vergeet het virtuele verlengstuk van gendergerelateerd geweld niet
‘Het is niet omdat er geen fysiek contact is, dat het geweld minder ingrijpend is. Net door de digitalisering dringt het binnen in elk levensdomein’, schrijft Sofie De Graeve van Furia naar aanleiding van de Internationale Dag tegen Geweld op Vrouwen.
Het is ontstellend hoe doordrongen onze samenleving blijft van gendergerelateerd geweld. Eén op zeven vrouwen en één op tien mannen maakt geweld in de relatie mee. Als het geweld in moord eindigt, zijn vooral vrouwen hiervan het slachtoffer. De teller staat intussen op 24 vrouwen die in 2023 in België vermoord werden door hun partner of ex-partner. Twee op vijf vrouwen en één op vijf mannen maakt in zijn leven fysiek seksueel grensoverschrijdend gedrag mee. Gendergerelateerd geweld raakt in het bijzonder ook LGBTI-personen. Zo was één op de drie LGBTI-personen de voorbije twee jaar slachtoffer van fysiek geweld.
Sociale media speelden een cruciale rol bij het (opnieuw) naar buiten brengen van seksueel geweld en grensoverschrijdend gedrag en het verschuiven van de aandacht naar de plegers van geweld. De hashtag #MeToo bracht die bal aan het rollen. Tegelijkertijd kreeg gendergerelateerd geweld net in de virtuele ruimte ook een verlengstuk. Het is niet alleen een extra publieke ruimte waar slachtoffers zich onveilig voelen, maar digitalisering maakt ook dat het geweld verder binnendringt in hun leven.
In het bijzonder vrouwen, jongeren en personen met een niet-heteroseksuele oriëntatie vormen het doelwit van online seksuele intimidatie. Meer dan één op drie jongeren ontving al ongewenste seksuele beelden. Bij meisjes lopen de cijfers op tot meer dan de helft. Voor vier op tien meisjes met migratieroots heeft de online intimidatie te maken met hun herkomst. Vrouwen worden vijf keer zo vaak onder druk gezet om een naaktfoto te maken en krijgen ook twee keer zo vaak ongewenste naaktbeelden toegestuurd. Een specifieke vorm van online seksueel geweld is wraakporno. In de helft van de gevallen is de ex-partner de dader.
Stilaan begint het besef van de impact van online seksueel geweld door te dringen. Het is niet omdat er geen fysiek contact is, dat het geweld minder ingrijpend is. Net door de digitalisering dringt het binnen in elk levensdomein. Bovendien kan online geweld zich ook vertalen in offline geweld. Toch blijft het veel te vaak onbesproken. Schaamte, angst en schuldgevoelens weerhouden slachtoffers van online geweld ervan om erover te praten en hulp te zoeken. Bovendien weten slachtoffers ook niet goed waar ze naartoe kunnen. Eén op de drie zoekt bij niemand hulp. Maar één op zes doet aangifte bij de politie.
Campagnes die sensibiliseren over online gendergerelateerd geweld zijn dan ook broodnodig. Slachtoffers moeten horen dat hen geen schuld treft en dat hulp mogelijk is. Ook met het helpen verwijderen van beelden. Het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen is bevoegd om slachtoffers bij te staan. Als minderjarige kan je terecht bij Childfocus.
Daders moeten horen dat seksuele beelden online verspreiden zonder toestemming strafbaar is. Dus ook de straffeloosheid moet aangepakt worden. Secundaire daders die de beelden verder verspreiden, ontspringen al helemaal de dans terwijl net zij het geweld mee in stand houden. We moeten vooral ook aan de slag met daders. Dat vraagt specifieke programma’s die hen bewust maken van wat online gendergerelateerd geweld is, wat de impact is en hoe ze grenzen kunnen herkennen.
Het is belangrijk om als samenleving voldoende duidelijkheid te creëren over wat online kan en niet kan. Aanbieders van online fora moeten hun verantwoordelijkheid nemen, duidelijke gedragsregels hanteren en niet-consensuele beelden verwijderen. Daar worden ze door Europa ook toe verplicht. Bijzondere aandacht voor jongeren is nodig omdat zij er zo vaak mee geconfronteerd worden en het minst weten waar naartoe. Versterken van mediawijsheid en relationele vaardigheden gaan hierbij hand in hand.
Scholen komen dan in het vizier als de plek bij uitstek om hieraan te werken en alle jongeren te bereiken. In de nieuwe onderwijsdoelen voor de 2de en 3de graad van het secundair onderwijs is relationele en seksuele vorming evenwel voortaan facultatief. Daarom is het des te belangrijker dat onderwijsvertrekkers seksuele gezondheid en relationele vaardigheden opnemen in de concrete leerplannen en hun scholen ondersteunen in het ontwikkelen van een brede visie hierop.
Net zoals in de offline, publieke ruimte is online gendergerelateerd geweld nauw verbonden met seksisme, racisme, homo- en transfobie… Online gendergerelateerd geweld adequaat aanpakken, staat dan ook niet los van de bredere strijd tegen discriminatie en machtsongelijkheden op basis van sekse, etniciteit, validiteit, seksuele voorkeur, genderidentiteit… Online gendergerelateerd geweld gaat immers niet over nieuwe problemen. Alleen de verpakking is anders. Hoog tijd om daarmee aan de slag te gaan.
Lees hier onze aanbevelingen over online gendergerelateerd geweld.
Persbericht: Let’s Talk About Sekse: Maak komaf met genderstereotypen
Brussel, 6.11.23
Met de campagne "Let’s talk about sekse" roept FURIA vzw op om meer te reageren op genderstereotypen. Praten helpt om vastgeroeste hersenspinsels uit te dagen en komaf te maken met schadelijke én beperkende vooroordelen. Met vijf concrete communicatiestrategieën wapent de organisatie mensen om het gesprek aan te gaan.
Niet onschuldig
Genderstereotypen zijn vooroordelen over hoe vrouwen en mannen zijn of horen te zijn. Mannen zijn dan bijvoorbeeld natuurlijke leiders, ambitieus en assertief, en vrouwen meelevend, gevoelig en zorgzaam. Genderstereotypen zijn universeel, maar variëren en evolueren doorheen plaats en tijd.
Vooroordelen of stereotypen zijn er ook op basis van etnische herkomst, sociale klasse, seksuele voorkeur, genderidentiteit, validiteit, opleiding, verblijfsstatuut, leeftijd. Zo worden vrouwen met hoofddoek in de Westerse samenleving vaak afgeschilderd als ‘slachtoffers’ van ‘onderdrukkende islamitische mannen’. Jonge mannen van kleur worden regelmatiger onderworpen aan identiteitscontroles in publieke ruimtes en wordt iemand met een beperking niet als een volwassene aangesproken.
“Stereotypen zijn niet onschuldig. Ze bepalen mee de kansen die je wel of niet krijgt. Daarom is het belangrijk om genderstereotypen te doorprikken,” zegt Edith Degraeve coördinator van FURIA vzw. “Ook al worden stereotypen vaak onbewust gebruikt, ze raken wel doel. Veel mensen weten niet meteen hoe te reageren op de genderstereotypen die in onze dagdagelijkse gesprekken opduiken. Met deze campagne reikt Furia hen concrete technieken aan om te reageren.”
“Let’s talk about sekse”-toolbox
Samen met sociaal psycholoog Dr. Loes Meeussen, docent en onderzoeker aan Thomas More en de KU Leuven, stelt FURIA vijf communicatiestrategieën voor die helpen om te reageren op genderstereotypen. “De manier waarop je ze inzet is afhankelijk van de concrete situatie waarin je je bevindt,” licht Dr. Meeussen toe. “Een gesprek thuis of onder vrienden zal bijvoorbeeld veel veiliger aanvoelen dan eentje met een collega op het werk of iemand die je niet goed kent.”
Wie graag wil oefenen hoe te reageren op genderstereotypen, kan gratis de “Let’s talk about sekse”-toolbox bestellen via dit Google Form. Daarin schetst FURIA 12 scenario’s waarin je de communicatiestrategieën kan uitproberen. Ga je hier graag verder mee aan de slag, dan kan je ook een gespreksavond over dit thema bijwonen, alleen, met je vrienden of andere bezoekers.
Vijf communicatietips
- Stel (ongemakkelijke) vragen
Een eerste eenvoudige manier om anderen attent te maken op stereotiepe uitspraken is het stellen van (schijnbaar simpele) vragen. Met een simpele "Wat bedoel je daar precies mee?", "Waarom zeg je dat?" of “Hoe weet je dat?” dwing je gesprekspartners om na te denken over wat ze net hebben gezegd. Het stimuleert een moment van reflectie.
- Hou een spiegel voor
Om mensen bewust te maken van stereotiepe denkwijzen, kan je hen een spiegel voorhouden waarbij je de rollen tussen mannen en vrouwen omkeert. Vragen zoals "Doen we ook zulke uitspraken over mannen?" of "Wat als vrouwen zich zo zouden gedragen?" kunnen helpen.
- Benoem de val
Als iemand in de val van stereotypes trapt, aarzel dan niet om dit te benoemen, vooral in een veilige omgeving. Maak vanuit je eigen standpunt duidelijk dat je situaties of uitspraken herkent die stereotyperend zijn en deel hoe deze woorden en/of situaties op jou overkomen.
- Verduidelijk rollen
Als mensen jou of anderen aanspreken vanuit stereotiepe redeneringen, kan je reageren door duidelijk te maken welke rol jij of anderen werkelijk hebben, zonder noodzakelijk te wijzen op de denkfout. Een klassiek voorbeeld is het corrigeren van verwijzingen naar een dokter als 'hij' met "Zij komt eraan."
- Geef je normen aan
Soms is het voldoende om bij het horen van stereotyperende uitspraken aan je gesprekspartners duidelijk te maken dat je andere normen en waarden hanteert. Hiermee geef je aan dat je het niet eens bent met de geuite stereotypes.
Perscontact
Kim Bertoe, Furia-lid: +32 472 11 28 72 (dinsdag tot donderdag)
Inez Hoeijmakers, Furia-lid: +32 476 33 15 39 (vrijdag tot maandag)
Aanvragen toolbox: kan via dit Google Form
Over Furia
Furia is een onafhankelijke feministische denk- en doetank die gelijkheid, zelfbeschikking en solidariteit centraal zet. Furia koppelt kritische reflectie aan concrete actie en streeft naar een solidaire en inclusieve samenleving zonder ongelijkheid en discriminatie. Meer informatie: www.furiavzw.be.
Let's talk about sekse
Hoe ga je om met stereotypen?
't Is één van de moeilijkste vragen die we de afgelopen jaren bij Furia binnenkregen. Om die reden besloten we er een campagne rond te bouwen. Furia wil jou tools aanreiken om op een open manier in verschillende situaties te kunnen reageren op micro-agressies die in het dagelijkse leven voorkomen.
In samenwerking met psychologen Dr. Magdalena Zawsiza (Anglia Ruskin University) en Dr. Loes Meeussen (verbonden aan Inkludo, KU Leuven en Thomas More) en campagnebureau Resonate deelt Furia enkele fictieve situaties waar genderstereotiepe micro-agressies tentoongesteld worden. In twaalf voorbeelden worden verschillende technieken getoond waarop men die micro-agressies op een open manier kan benoemen en bijsturen.
Stereotypen zijn vooroordelen over hoe vrouwen en mannen zijn of horen te zijn. Ze zijn universeel, maar variëren en evolueren doorheen tijd en ruimte. Naast sekse of geslacht beïnvloeden ook etnische herkomst, sociale klasse, seksuele voorkeur, genderidentiteit, validiteit, opleiding, verblijfsstatuut, … de dominante stereotypen in een samenleving. Stereotypen zijn niet onschuldig. Ze werken door in de kansen die je wel of niet krijgt.
Seksisme leidt tot structurele machtsonevenwichten tussen vrouwen en mannen in politiek, economie, religie, kunst, cultuur, families en gezinnen. Het veroorzaakt discriminatie, intimidatie, geweld, ongelijkheid en stereoypering. Seksisme wordt doorkruist door racisme (op basis van huidskleur en etnische herkomst), leeftijdsdiscriminatie, validisme (op basis van handicap), holebi- en transfobie (op basis van seksuele voorkeur en genderidentiteit).
Ook al worden genderstereotypen vaak onbewust gebruikt, ze raken wel doel. Deze campagne wil vastgeroeste patronen doorbreken op een praktische manier. Sta je soms met je mond vol tanden bij het horen of zien van genderstereotypen? Dan zijn dit 5 mogelijke manieren om in dialoog te gaan.
Do you want to talk about Sekse?
Dat kan op verschillende manieren!
- Volg en deel onze sociale media campagne via facebook of instagram!
- Bestel een pakje kaartjes en ga er mee aan de slag in jouw vereniging, familie of vriendengroep!
- Kom naar één van onze cafés en ga samen met andere bezoekers in gesprek
Kom naar één van onze gespreksavonden bij de Femi Filo Cafés!
We organiseren Let's Talk About Sekse Cafés op verschillende locaties in Vlaanderen waar we samen met jou aan de slag gaan met de kaartjes:
- Gespreksavond in Antwerpen: dinsdag 30 januari bij Toko139 UITGESTELD! Wil je op de hoogte blijven van een nieuwe datum in Antwerpen? Laat het via deze link weten.
- Gespreksavond in Leuven: maandag 11 december in Het Groot Ongelijk. Schrijf je in via deze link.
5 mogelijke manieren om te reageren, als je dat wil:
- Stel (ongemakkelijke) vragen
Een eerste eenvoudige manier om anderen attent te maken op stereotiepe uitspraken is het stellen van (schijnbaar simpele) vragen. Met een simpele "Wat bedoel je daar precies mee?", "Waarom zeg je dat?" of “Hoe weet je dat?” dwing je gesprekspartners om na te denken over wat ze net hebben gezegd. Het stimuleert een moment van reflectie.
- Hou een spiegel voor
Om mensen bewust te maken van stereotiepe denkwijzen, kan je hen een spiegel voorhouden waarbij je de rollen tussen mannen en vrouwen omkeert. Vragen zoals "Doen we ook zulke uitspraken over mannen?" of "Wat als vrouwen zich zo zouden gedragen?" kunnen helpen.
- Benoem de val
Als iemand in de val van stereotypes trapt, aarzel dan niet om dit te benoemen, vooral in een veilige omgeving. Maak vanuit je eigen standpunt duidelijk dat je situaties of uitspraken herkent die stereotyperend zijn en deel hoe deze woorden en/of situaties op jou overkomen.
- Verduidelijk rollen
Als mensen jou of anderen aanspreken vanuit stereotiepe redeneringen, kan je reageren door duidelijk te maken welke rol jij of anderen werkelijk hebben, zonder noodzakelijk te wijzen op de denkfout. Een klassiek voorbeeld is het corrigeren van verwijzingen naar een dokter als 'hij' met "Zij komt eraan."
- Geef je normen aan
Soms is het voldoende om bij het horen van stereotyperende uitspraken aan je gesprekspartners duidelijk te maken dat je andere normen en waarden hanteert. Hiermee geef je aan dat je het niet eens bent met de geuite stereotypes.
Discriminatie melden of nood aan een luisterend oor?
Sinds de inwerkingtreding van de wet op seksisme in de openbare ruimte in 2014 is het strafbaar om iemand in het openbaar te intimideren, beledigen of vernederen omwille van zijn of haar geslacht. Je kan hiervan melding doen bij het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen op het gratis nummer 0800/12.800 of op hun website.
- Een luisterend oor vind je bij:
- Tele-onthaal
- Awel
- 1712, de hulplijn voor alle vormen van geweld
Mee stereotypen de wereld uithelpen? Word lid bij Furia!
Opinie: Bezorgdheid over de aanvallen op het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen
Bezorgdheid over de aanvallen op het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen
Het gelijkekansenmiddenveld is bijzonder bezorgd over de aanvallen op het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen (IGVM) na de veroordelingen van Bart De Pauw voor belaging en van Jeff Hoeyberghs wegens seksisme en haatspraak. Het IGVM, dat zich in beide zaken burgerlijke partij stelde, kreeg kritiek omdat het advocaten van de slachtoffers van De Pauw betaalde. Na de uitspraak tegen Jeff Hoeyberghs wordt gewaarschuwd voor een ‘tirannie van de gevoeligheid’ en een groeiende inperking van de vrijheid van meningsuiting. Mark Elchardus stelde het IGVM zelfs gelijk aan de inquisitie en presenteerde de afschaffing ervan als een bijdrage aan een meer evenwichtige en doeltreffende strijd voor vrijheid en gelijkheid (De Morgen, 7/1/2022). In De Afspraak (10/1) werd Liesbet Stevens van het IGVM opvallend streng en kritisch aangepakt over de financiering van de zaak De Pauw, nadat er her en der werd bericht over de hoge kost van de rechtszaak. Terwijl het IGVM perfect binnen het wettelijke kader handelde. Kritische journalistiek is wenselijk en nodig, maar moet weg blijven van tendentieuze en buitenproportionele aanvallen.
We maken ons grote zorgen over de negatieve houding tegen een instelling die gekoesterd zou moeten worden in een samenleving die het ernstig meent met de gelijkheid van vrouwen en mannen. Te meer omdat we ook elders in Europa zien hoe instellingen, wetgeving, wetenschappers en middenveld die ijveren voor de gelijkheid van v/m/x meer en meer onder vuur komen te liggen.
Het IGVM is een federale onafhankelijke overheidsinstelling die instaat voor het waarborgen en bevorderen van de gelijkheid van vrouwen en mannen en de bestrijding van elke vorm van discriminatie en ongelijkheid op basis van geslacht. Vanuit die rol is IGVM onder meer bevoegd om in rechte op te treden in rechtsgeschillen over de toepassing van de strafwetten en andere wetten inzake gendergelijkheid. Het IGVM vervulde dus louter één van zijn tien wettelijke opdrachten door zich (uitzonderlijk, meestal zet het in op bemiddeling) burgerlijke partij te stellen. Het is opmerkelijk dat politici en opiniemakers zich op de borst kloppen omdat we in België een sterke wetgeving en onafhankelijke instellingen hebben die over de gelijkheid van vrouwen en mannen waken, en tegelijk afkeurend of zelfs vernietigend reageren wanneer die instellingen en wetgeving worden gemobiliseerd.
Hoeyberghs is veroordeeld op basis van de federale seksismewet van 22 mei 2014. Deze wet is gestemd door een democratische meerderheid. Bart De Wever spreekt van een slechte wet die voluntaristisch is toegepast door de rechterlijke macht (De Standaard, 10/1/2022). Maar zoals Han Renard van Knack terecht stelt, ligt een eventuele blaam niet bij de rechter of het IGVM, maar bij de wetgever (Knack, 11/1/2022).
Het feministische middenveld hecht veel belang aan onafhankelijke instellingen, zoals het IGVM, die in rechte kunnen optreden om de gelijkheid tussen vrouwen en mannen te waarborgen. Als publieke mensenrechteninstellingen deze taak niet langer opnemen, zal het aan individuele slachtoffers zelf zijn om naar de rechter te stappen. Dat is voor velen niet haalbaar. Bovendien is de handhaving van de strafwetten geen taak van getroffen individuen, maar van ons als maatschappij. En ja, dat kost publiek geld. Vrijheid en gelijkheid zijn dan ook een kostbaar goed. En de maatschappelijke kost van seksisme en al zijn uitwassen is hoog.
Laten we vooral niet vergeten dat instellingen als het IGVM en wetten als de (overigens zeer onvolkomen) antiseksismewet er zijn gekomen omdat seksisme (in de oorspronkelijke en ruime betekenis van het woord) onze samenleving in al haar geledingen tekent. Onderzoek en cijfers erover zijn pijnlijk veelzeggend. Gelijkheid komt er niet vanzelf. Om de strijd tegen seksisme op alle vlakken te voeren zijn instellingen en wetten absoluut noodzakelijk, net als flankerend beleid met voldoende middelen, net als feministisch activisme. Dat is de essentie die we moeten bewaken.
De tekst vermeldde eerst dat de N-VA de antiseksismewet mee goedkeurde in het Parlement, maar de partij heeft zich onthouden.
Els Flour (Furia), Ciska Hoet en Bieke Purnelle (RoSa), Meron Knikman (Vrouwenraad), Yves Aerts (Çavaria), Sarah Scheepers (ella), Diane Mintjens (Femma Wereldvrouwen), Christiane Pouliart (Medical Women Association Belgium), Lynn Callewaert (Vrouw en Maatschappij), Vera Claes (Zijkant), ABVV
